"-You don’t listen, do you?
- Are you talking to me?"
Βγαίνοντας χθες από την κατάμεστη αίθουσα προβολής μου ήρθε αμέσως στο μυαλό η φιγούρα του Travis Bickle του "Ταξιτζή" του Scorsese δίπλα στην παρανοϊκή φυσιογνωμία του Arthur Fleck. Ο Ταξιτζής γυρισμένος στην ταραχώδη περίοδο μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ , σε μια Νέα Υόρκη που προσπαθεί να επανέλθει από τα ψυχικά τραύματα ενός χαμένου και αναίτιου πολέμου, φέρνει στο προσκήνιο την όψη της ανθρώπινης μοναξιάς σε ένα καταπιεσμένο περιβάλλον, της "ηθικής" μέσα στην ανηθικότητα των βρώμικων δρόμων που εδρεύει η εγκληματικότητα, του κοινωνικού στιγματισμού και του αναστήματος του ανθρώπου απέναντι στην ανισότητα και την αυθαιρεσία της πολιτικής εξουσίας.
Ο Travis Bickle βυθισμένος στην κατάθλιψη και την απομόνωση, σεργιανίζει με το ταξί του στους δρόμους της Νέας Υόρκης βιώνοντας έναν κόσμο που χρειάζεται κάποιον "Μεσσία", "για να καθαρίσει τη βρωμιά" και να αποδώσει μια δικαιοσύνη που σκόπιμα αδυνατεί το πολιτικό σύστημα για εκείνον να δώσει την τελική λύση. Η αριστουργηματική κάμερα του Σκορσέζε ακολουθεί τον ήρωα από τα αρχικά στάδια της ψυχολογικής κατάρρευσης μέχρι την τελειωτική λύτρωση που θυμίζει αρχαία ελληνική τραγωδία. Ξυρίζοντας το κεφάλι του, μοϊκάνα, εμφανίζεται για την τελευταία παράσταση που θα προκαλέσει το χύσιμο αίματος. Τα πλάνα των δρόμων με τα φαντασμαγορικά νέον δείχνουν μια λάμψη που έρχεται τελικά να καλύψουν αυτό που όλοι θέλουν να κρύψουν, το απέραντο σκοτάδι των στενών της φτώχειας και της ανεξέλεγκτης βίας.
Μετά από 43 χρόνια ο Todd Phillips στήνει ένα παρόμοιο σκηνικό στη Gotham με κεντρική φιγούρα τον Arthur Fleck. Σε αντίθεση με τον Travis Bickle, ο Fleck παλεύει με την ψύχωση και μια ιδιαίτερη ψυχική διαταραχή. Κοινό μονοπάτι και των δύο είναι η προσπάθεια τους για αναγνώριση και ένταξη σε αυτό που αργότερα θα εναντιωθούν και θα προσπαθήσουν να γκρεμίσουν. Ο Fleck θέλει να μοιάσει σε εκείνους που αναγράφονται στις φωτισμένες ταμπέλες των θεάτρων με μεγάλα γράμματα και να περπατήσει με χάρη στα τηλεοπτικά πλατό κερδίζοντας την προσοχή του φακού και του κοινού. Θεωρεί ότι η μοναδική διέξοδος από τον αυτοκαταστροφικό του χαρακτήρα είναι να μοιάσει και να ενταχθεί στο κοινωνικό μοτίβο που του αποδεικνύει με τον πιο σκληρό και πρωτοφανή τρόπο πως αποτελεί ένα απλό ‘’αστείο’’, ένα σκουπίδι. Έτσι και εκείνος θα φτάσει στο τέλος της πορείας, ντυμένος κλόουν ,έτσι ακριβώς όπως αντιμετωπίζονται άνθρωποι σαν εκείνον, με σκοπό να αποδώσει εσωτερική δικαιοσύνη. Ο δρόμος του σε αντίθεση με εκείνον του Travis,διαφέρει στην τελική στροφή.
Ο Ταξιτζής, σαν έτοιμος από καιρό, θα προσπαθήσει να περισώσει ότι κατέστρεψε η πολιτική μισαλλοδοξία, η κοινωνική ανισότητα χτυπώντας το έγκλημα στους δρόμους και τα βρώμικα κτήρια της πόλης. Ο Fleck μιας και είναι ο καρπός όλων αυτών, τσαλακώνει στο πρόσωπο τις ευθύνες του ίδιου του συστήματος , γίνεται αυτό που εκτρέφει και το εκθέτει ανεπανόρθωτα. Είναι ο ίδιος το έγκλημα.
"Are you talking to me??" λέει στην κάμερα και τον καθρέφτη του ο Travis Bickle σημαδεύοντας (μας) με το όπλο προειδοποιώντας ότι δεν δέχεται και δεν ανέχεται πλέον άλλο, έτοιμος να τιμωρήσει και να αποδώσει δικαιοσύνη. "You Don’t listen, do you??" λέει ψυχρά ο Joker στην κοινωνική λειτουργό και σε εμάς, προετοιμάζοντας όλους μας να βιώσουμε όσα περιθωριοποιούμε ,ξεχνάμε χτυπάμε, βιάζουμε, με τον πιο αιματηρό τρόπο. Θα μπορούσε να είναι και ένας απευθείας διάλογος μεταξύ των δύο δίνοντας ο ένας στον άλλο εκείνο που πραγματικά "αξίζει".
------------------------------------------------------------------------
Σάββας Σκληρός
Μέλος της Κινηματογραφικής Λέσχης. Γεννήθηκε στη Νέα Ιωνία και κατοικεί από το 1998 στην Πετρούπολη. Είναι απόφοιτος του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Έχει εργαστεί στον τομέα Ψυχοκοινωνικής Μέριμνας των Ενόπλων Δυνάμεων. Λάτρης του καλού σινεμά, της λογοτεχνίας και του αθλητισμού.
Instagram: @Savas_Skliros
Instagram: @Savas_Skliros
