Renoir: Γιατί κλαίμε όταν κάποιος πεθαίνει; | EDITORIAL

Το Renoir της Chie Hayakawa (Plan 75) ξεκινά με αυτή τη φράση. Από εκεί ξεκινά μια ιστορία που δεν αναζητά απαντήσεις. Μόνο σιωπές, βλέμματα, αναμνήσεις που μετατρέπονται σε παρηγοριά.

Το καλοκαίρι του 1987, η 11χρονη Φούκι ζει ένα τέλος που δεν μπορεί να ονομάσει. Ο πατέρας της πεθαίνει αργά, η μητέρα της, εξαντλημένη από τη φροντίδα και την αγωνία, απομακρύνεται βυθισμένη στη σιωπή της. Δεν είναι σκληρή, είναι απλώς μια γυναίκα που δεν έχει πια τη δύναμη να μιλήσει. Η Φούκι την κοιτάζει, προσπαθεί να την καταλάβει, να διαβάσει στα μάτια της κάτι που μοιάζει με τρυφερότητα, αλλά το μόνο που βρίσκει είναι σιωπή. Εκείνη τη βαριά, αμήχανη σιωπή που γεννιέται όταν ο πόνος δεν χωρά σε λέξεις. Όταν ο πατέρας φεύγει, η Φούκι δεν τον αποχαιρετά πραγματικά. Συνεχίζει να του μιλά, να τον φαντάζεται παρόντα, να τον ακούει μέσα στη σιωπή. Η παιδική της σκέψη γίνεται καταφύγιο. Ένα μέρος όπου ο θάνατος δεν είναι τέλος, αλλά μια μεταμόρφωση της αγάπης. Κι εκεί, ανάμεσα στο παιδί και τη μητέρα, δημιουργείται ένα αόρατο κενό, μια απόσταση που γεφυρώνεται μόνο από την ανάγκη να αγαπήσουν αυτόν που λείπει.

Η Hayakawa κοιτάζει τον κόσμο μέσα από τα μάτια του παιδιού χωρίς να τον μικραίνει. Κάθε σκηνή ανασαίνει αργά, σαν να φοβάται να διακόψει τη σιωπή. Οι ήχοι του καλοκαιριού, οι σκιές στους τοίχους, το βλέμμα της Φούκι που αλλάζει καθώς η μέρα φεύγει. Όλα μιλούν για τη λεπτή στιγμή που η ζωή συνεχίζει ενώ κάτι μέσα της τελειώνει. Δεν υπάρχει δράμα, ούτε κορύφωση. Μόνο εκείνη η αδιόρατη θλίψη που κουβαλάμε όταν συνειδητοποιούμε πως η παιδική ασφάλεια έχει ήδη χαθεί.

Η ταινία κυλά σαν ανάμνηση που ξετυλίγεται αργά. Ο χρόνος ακολουθεί την καρδιά ενός παιδιού που προσπαθεί να καταλάβει τι σημαίνει απουσία. Και μέσα από αυτή τη ρυθμική, σχεδόν μουσική ησυχία, ξεδιπλώνεται κάτι οικείο: το πένθος που δεν ξέρει ακόμα το όνομά του.

Δεν αφηγείται τον θάνατο, αλλά την παρουσία μέσα στην απώλεια. Ο τρόπος που η Φούκι παρατηρεί τον κόσμο γύρω της, το φως που σβήνει σιγά σιγά, το άγγιγμα ενός χεριού, το βλέμμα που μένει μετέωρο, θυμίζει πως η ζωή δεν σταματά, απλώς αλλάζει μορφή. Η απουσία του πατέρα γίνεται το κέντρο ενός ήσυχου σύμπαντος όπου ο χρόνος δεν μετριέται σε μέρες αλλά σε αναμνήσεις. Κάθε βλέμμα της μικρής ηρωίδας είναι μια προσπάθεια να κατανοήσει την έννοια του "για πάντα".