Σε ένα χωριό της Καρδίτσας τον Ηλιά , οι λιγοστοί του κάτοικοι, δίνουν τον αγώνα τους να αξιοποιήσουν τα προϊόντα που τους δίνει η γη τους, με απόλυτο σεβασμό και αγάπη προς αυτή, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούν να διατηρήσουν και να διασώσουν τις συνθήκες μιας αξιοπρεπούς ζωής. Της δικής τους ζωής φυσικά. Με τον Αλέξανδρο, να αναλαμβάνει το πόνημα ενός δύσκολου εγχειρήματος που συνοψίζεται στα λόγια του ίδιου:

«Είναι ειρωνικό, αλλά ο Χριστόφορος Κολόμβος έφερε πρώτους τους σπόρους ντομάτας στην Ευρώπη και, 500 χρόνια μετά, ένα ελληνικό χωριό χρειάζεται να ξαναστείλει στην Αμερική πραγματικές ντομάτες..»

Έτσι μαζί με τους λιγοστούς συγγενείς του και γείτονες του, αναλαμβάνουν να πακετάρουν σάλτσες ντομάτας, αλλά και άλλες συνταγές που έχουν βάση τη ντομάτα, την αυθεντική όμως ντομάτα και όχι τα μεταλλαγμένα υβρίδια αυτής, και να τα εξάγουν στον κόσμο.

Από την Καρδίτσα λοιπόν που δε φαίνεται καν στον παγκόσμιο χάρτη, οι ντομάτες, επιστρέφουν μετά από 500 χρόνια στον τόπο απ’ όπου προήλθαν , στην Αμερική και όχι μόνο…

Δεν προβάλλονται ιδανικές καταστάσεις… Αντίθετα προβάλλονται όλα τα προβλήματα της ελληνικής επαρχίας, η εγκατάλειψη, η κρίση ,η δυσκολία πραγματοποίησης οραμάτων , η ποιότητα των τροφών που τρώμε… Τα ηθικά διλήμματα του τύπου, «να κάνω έκπτωση στην ποιότητα προκειμένου να εξασφαλίσω κέρδος ή να παραμείνω σταθερός στις ηθικές μου αξίες , που όμως γνωρίζω ότι ποτέ δε θα με κάνουν πλούσιο…» Πολλά λοιπόν τα ζητήματα που τίθενται…

Άνθρωποι βασανισμένοι που η αγάπη τους για τον τόπο τους και οι συνεκτικοί δεσμοί που δημιουργούνται μεταξύ τους και που οι δυσκολίες της ζωής τους και οι απώλειες που συνοδεύουν αυτές, τους ενδυναμώνουν ακόμα περισσότερο.

Μέσα από το φακό της σκηνοθέτιδας, Μαριάννας Οικονόμου, αναδεικνύονται τα ξεχωριστά γνωρίσματα του καθενός. Αγνότητα, καθαρότητα ψυχής και βλέμματος, φυσικότητα, ειλικρίνεια, όρεξη για ζωή, δόσιμο, προσφορά, συνεργασία, πραγματικές φιλίες…

Ένας μικρόκοσμος, οργανωμένος στα ιδανικά πρότυπα οργάνωσης των κοινωνιών που πολύ απέχουν όμως από τη σύγχρονη πραγματικότητα.

Και όλα αυτά επενδυμένα με ένα λεπτό, εκλεπτυσμένο, ιδιαίτερο χιούμορ που καθιστά τη θέαση ιδιαίτερα ευχάριστη ενώ ταυτόχρονα διαχέει μια αισιόδοξη αύρα που τόσο την έχουμε ανάγκη και πρωταγωνιστές και θεατές.

Η μουσική, δημοτική και κλασική (Βάγκνερ), κυρίαρχο στοιχείο και αυτή του ντοκιμαντέρ. Ένα παιχνίδι, ένας κώδικας επικοινωνίας, των ανθρώπων του χωριού. Στη δική μου τη ματιά, με τον Αλέξανδρο και τον ξάδερφό του ενορχηστρωτές, εμπλουτίζει τη ζωή των κατοίκων εντάσσοντας σε αυτή το άλλο το διαφορετικό αυτό που ανοίγει παράθυρα θέασης και άλλης οπτικής … Και όχι μόνο η μουσική. Η τέχνη γενικά. Εξαιρετική η σκηνή που ο Αλέξανδρος αφηγείται στις γυναίκες του χωριού το παραμύθι με την «Λουλουδένια».

Ένα ακόμα εξαιρετικό ντοκιμαντέρ, έρχεται να ανεβάσει τον πήχη των ελληνικών παραγωγών που νομίζω ότι κάθε χρόνο ανεβαίνει όλο και περισσότερο. Και προσωπικά αυτό με χαροποιεί ιδιαίτερα, γιατί πιστεύω πολύ στην τέχνη και στις ανατροπές που μπορεί να επιφέρει στη ζωή μας. Είναι ο θεματοφύλακας των ονείρων μας…

Γιατί είναι πολύ σημαντικό να μην τους αφήνεις να σου κλέβουν τα όνειρά σου…

Έτσι μόνο μπορεί και κάποτε να τα πραγματοποιήσεις…

Όταν ο Βάγκνερ Συνάντησε τις Ντομάτες >>

Πώς να κατανοήσεις τέτοια προσωπικότητα, όταν και ο ίδιος που την έφερε πολύ πιθανό να μην κατανοούσε;

Αναφέρω τρεις σημαντικούς λόγους για τους οποίους κατά τη γνώμη μου, αξίζει η θέαση της συγκεκριμένης ταινίας. 

Καταφέρνει να αναδείξει τις δυσκολίες αποδοχής του εαυτού σου και των ιδιαιτεροτήτων σου φυσικά, σε μια κοινωνία που αγαπάει την ομοιογένεια και την ομοιομορφία και αρνείται πεισματικά να δεχτεί οτιδήποτε ταράζει τα λιμνάζοντα νερά της. 

Καταφέρνει μέσα από την απόλυτη προσομοίωση της συναυλίας «Live Aid» που άφησε εποχή να μεταδώσει στους νεότερους που ήταν αγέννητοι τότε, τον παλμό, τους λόγους που την κατέστησαν μοναδική και να βιώσεις ως θεατής, τη λύτρωση του καλλιτέχνη. Ενός ανθρώπου που η ζωή του ήταν μια διαρκής πάλη με τα δαιμόνια εσωτερικά και εξωτερικά, που στο τέλος όμως νικά και αυτή η συναυλία του, είναι το επισφράγισμα της νίκης. Μιας νίκης που σταματά τη σαπίλα στην οποία έχει περιέλθει ο ήρωας μας , διώχνοντας τις βρώμικες μύγες που τον περιβάλλουν και που τον απομυζούν.

Καταφέρνει τέλος να κάνει τους 15χρονους και τους 20χρονους να θέλουν να την ξαναδούν και δεύτερη και τρίτη φορά. 

Αρκετοί λόγοι λοιπόν που καθιστούν την ταινία αρκετά πετυχημένη. Γιατί πετυχημένη ταινία και όχι μόνο, αλλά και οποιοδήποτε δημιούργημα τέχνης είναι, κατά τη γνώμη μου πάντα, αυτό που σε αγγίζει. Και όχι μόνο απλά σε αγγίζει, αλλά που αυτό το άγγιγμα σου κινητοποιεί μηχανισμούς πνευματικής αναζήτησης που σε οδηγούν σε ανακαλύψεις και αυτοαποκαλύψεις…

Bohemian Rhapsody >>

---------------------------------

- Πριν σας πω οτιδήποτε, πρέπει πρώτα να σας αναφέρω, κ. Σιμιτζή ότι αποτελείτε λαμπρό παράδειγμα υπαλλήλου. Ωστόσο βρίσκομαι στη δυσάρεστη θέση να σας ανακοινώσω ότι η εταιρεία μας δεν έχει πλέον ανάγκη τις υπηρεσίες σας.

-Μα δεν είναι δυνατόν, χτες υπέγραψα ανανέωση της σύμβασής μου!

-Λάθος κυρία μου, χτες υπογράψατε την παραίτησή σας.

Ναι, την παραίτησή της υπέγραψε χτες. Αλλά τώρα συνειδητοποιεί, ποια παραίτηση. 

Την παραίτηση από τη θέση του καταπιεζόμενου. Τώρα… 

Αφού δέχτηκε τη βία του άνδρα εξουσιαστή, πρότυπο της αρχετυπικής οικογένειας, αφού δέχτηκε τη βία της εξουσίας της γνώσης και της τεχνολογίας, η ίδια λειτουργικά και τεχνολογικά αναλφάβητη, αφού δέχτηκε τη βία των κοινωνικών δομών και της υποκρισίας τους, που οι εκπρόσωποί τους σπανίως μπαίνουν στον κόπο σου, αντιμετωπίζοντάς σε συνήθως από θέση ισχύος, αφού τέλος δέχτηκε τη χειρότερη μορφή βίας αυτή του καπιταλισμού, αφού υπέκυψε σε όλες τις παραπάνω μορφές βίας, υπομένοντάς τες αγόγγυστα, σκύβοντας το κεφάλι όλο και πιο πολύ με μια ιώβεια υπομονή, αφού δεν της έμεινε τίποτα πλέον να κρατηθεί, τώρα ναι. Τώρα παραιτείται. Από τους ρόλους που τη ’θελαν όλοι να υπηρετεί για να τους εξυπηρετεί. Και ως καθαρίστρια , καθάρισε. Για την ακρίβεια ξεκαθάρισε. Έφτασε στα άκρα της στα όρια που την κρατούσαν εγκλωβισμένη σκυφτή να ανέχεται κάθε μορφή βίας, και επιτέλους τα γκρέμισε. Και η αρχή έγινε με την παραδοχή της ήττας της. Της συνολικής της ήττας. Του να καταλάβει πόσο λάθος ήταν να νομίζει μια ζωή, ότι ζώντας μέσα σ’ ένα σύστημα δομημένο στις σχέσεις εξουσιαστή- εξουσιαζόμενου, δομημένο πάνω στην καταπίεση που προκύπτει φυσικά από αυτή τη σχέση, θα την σκαπουλάρεις, σκύβοντας όλο και πιο πολύ το κεφάλι…

"Δουλειά της" τώρα, να ξαναγεννηθεί αποδεχόμενη τις εντολές από τον μοναδικό που έχει δικαίωμα να ασκεί εξουσία πάνω της …

Τον ίδιο της τον εαυτό…

Μην τη χάσετε!

Η Δουλειά της / Her Job >>

---------------------------------

Πόσο δύσκολο είναι σ’ αυτή την πρόταση να προστεθεί στην αρχή της και η φράση "ΔΕ ΜΕ ΝΟΙΑΖΕΙ…"

Όχι γιατί σου παίρνει χρόνο να συνειδητοποιήσεις και να αποτινάξεις ήθη, έθιμα, παραδόσεις, στερεότυπα και να προχωρήσεις, χαράσσοντας τη δική σου πορεία στον κόσμο τούτο, αλλά γιατί σου είναι τρομερά δύσκολο να τα βάλεις με τον καταπιεστή σου το δυνάστη σου, που όμως παραδόξως σε αγαπάει με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο. Που και ο ίδιος είναι αγκιστρωμένος σε όλα αυτά που δεν τόλμησε να ξεπεράσει, όμως μέσα του ποτέ δεν αποδέχτηκε… Και στο πρόσωπό σου βλέπει ό,τι θα ’θελε να κάνει και δεν μπόρεσε. Και αυτό τον κάνει να γίνεται ακόμα πιο σκληρός μαζί σου. Θύτης εκ πρώτης, θύμα κατά βάθος. Και είναι σε εσένα που πέφτει αυτό το βαρύ φορτίο καθώς και ο δύσκολος αγώνας να το αποτινάξεις και να λυτρωθείς. Όταν όμως επέρχεται η λύτρωση , είναι διπλή και για εσένα και για εκείνον. 

Παρακολουθώντας την ταινία κατακλύζεσαι από αυτές τις σκέψεις. Και μπορεί η ηρωίδα πακιστανικής καταγωγής να βασανίζεται και να παλεύει να ξεφύγει από τις αναχρονιστικές παραδόσεις και τις θρησκευτικές προκαταλήψεις της χώρας της και μπορεί εσύ ο «Δυτικός» να απέχεις από αυτές τις μορφές καταπίεσης, η συναισθηματική σου όμως εμπλοκή σε όλο αυτό , είναι άμεση. Είναι αυτά τα μαγικά περάσματα που μόνο στον κινηματογράφο μπορείς να βιώσεις τόσο έντονα. 

Συναντιέσαι λοιπόν με την ηρωίδα και συνοδοιπόροι σε ένα δύσκολο αγώνα προσδιορισμού της ταυτότητάς σας, καταφέρνετε να αποβάλλετε την πίεση του «Τι θα πει ο κόσμος» και να οδηγηθείτε στη λύτρωση που δεν είναι τίποτε άλλο από την αντικατάσταση της παραπάνω φράσης με αυτή: «Ε…ναι επιτέλους…δε με νοιάζει τι θα πει ο κόσμος…»

Μην τη χάσετε!
Τι θα πει ο κόσμος / What Will People Say >> 
---------------------------------

Η Λάρα κάτοικος Ισλανδίας, ανύπαντρη μητέρα, πρώην τοξικομανής. Η Άντζα, πρόσφυγας από τη Γουινέα Μπισσάου της Δυτικής Αφρικής , από τις πιο φτωχές χώρες του κόσμου που τα τελευταία χρόνια έχει μετατραπεί σε διαμετακομιστικό κέντρο ναρκωτικών που προέρχονται από τη Λατινική Αμερική και έχουν προορισμό την Ευρώπη. Η πρώτη ξένη στην ίδια της τη χώρα. Η δεύτερη, ξένη παντού. Η πρώτη σε διαδικασία συνειδητοποίησης. Προσπαθεί να καταλάβει πού ανήκει και να αυτοπροσδιοριστεί. Η θέση εξουσίας που κατέχει, δουλεύει στον έλεγχο διαβατηρίων του αερολιμένα της χώρας της, της δίνει την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να διεκδικήσει κάτι καλύτερο στη ζωή της γι αυτήν και το παιδί της, βοηθώντας στην πάταξη της παρανομίας. 

Όταν λοιπόν ανακαλύπτει ότι η Άντζα προσπαθεί να περάσει παράνομα μέσα από τη χώρα της την καταδίδει, κάνοντας τη ζωή της Άντζας ακόμα πιο δύσκολη. Και εκεί, είναι που έρχεται η συνειδητοποίηση. Ποιος τελικά παρανομεί; Η Άντζα; Που διεκδικεί τα αυτονόητα για τον εαυτό της, όπως και κάθε πρόσφυγας; Ή το απρόσωπο σκληρό κράτος που εφαρμόζει το νόμο ανεξέλεγκτα χωρίς να λάβει υπόψη του τις ιδιαιτερότητες του κάθε ατόμου, που αυτές θα έπρεπε να είναι το κύριο μέλημα του; Να στέκεται δηλαδή δίπλα στον άνθρωπο και όχι απέναντι. Και αυτά όλα είναι γνωστά.  

Αυτό που εμένα όμως προσωπικά με συγκινεί κάθε φορά και εναποθέτω τις ελπίδες μου σε αυτό, είναι οι ανθρώπινες υπερβάσεις. Είναι οι άνθρωποι που παρατηρούν προσεκτικά τα τεκταινόμενα, που συνειδητοποιούν ότι αποτελούν και αυτοί μέρος του προβλήματος, που μέσα από αυτή τη διαδικασία αντιλαμβάνονται τελικά, ότι μπορούν με τη δική τους συμβολή, ακόμα και μέσα από τα λάθη τους που πίστεψαν σε ένα σύστημα και αφέθηκαν να γίνουν υποχείριά του, ότι μπορούν με έναν τρόπο να επανορθώσουν και να κάνουν αυτό που το σύστημα, η εξουσία αρνείται. Να σταθούν δίπλα στον άνθρωπο. H Λάρα λοιπόν, εκμεταλλεύεται την εξουσία που της παρέχεται, για να βοηθήσει τον συνάνθρωπό της. Και δε φτάνει αγόγγυστα σ’ αυτήν την απόφασή της. Έχει καταλάβει, ότι το παιχνίδι με την εξουσία παίζεται σωστά , όταν στην πραγματικότητα αποποιηθείς εσύ ο ίδιος κάθε μορφή εξουσίας.

Όταν καταλάβεις ότι αυτό που σου δίνει δύναμη δεν είναι η θέση αλλά η ανθρωπιά του άλλου και η ικανότητά σου να βλέπεις στην ψυχή του και να παραδέχεσαι ότι αν και κοινωνικά βρίσκεται σε υποδεέστερη θέση από εσένα, έχει πιο πολλή δύναμη και μπορεί πράγματι να σε βοηθήσει. Είναι η παραδοχή της δικής σου αδυναμίας που κανένας δοτός ρόλος δεν την μετατρέπει σε δύναμη. Και είναι που αφήνεις τον άλλον να σε βοηθήσει να ορθοποδήσεις. Και στη συνέχεια πατώντας γερά στα πόδια σου , τότε ανταποδίδεις. 

Όταν λοιπόν στην τελευταία σκηνή της ταινίας οι δύο γυναίκες ανταλλάσσουν μεταξύ τους το «ευχαριστώ» στην πραγματικότητα ευχαριστούν για τη βοήθεια που έδωσε η μία στην άλλη, να αντισταθούν, να πάνε κόντρα σε ένα μηχανισμό που τις ήθελε υποχείριά του. 

Από τη μεριά μου, εγώ ευχαριστώ για άλλη μια φορά, την έβδομη τέχνη που ανοίγει διάπλατα τα παράθυρά της, στην ευαισθητοποίηση, στην αφύπνιση στην ολοκληρωμένη αντίληψη μιας πραγματικότητας που σκόπιμα το σύστημα προσπαθεί να θολώσει και να μας κάνει να χαθούμε σ’ αυτήν.

Ανάσα Ελευθερίας >>

Μέλος της Κινηματογραφικής Λέσχης Πετρούπολης. Είναι εκπαιδευτικός. Τον ελεύθερο χρόνο της  ,διαβάζει, βλέπει ταινίες, και παρακολουθεί τα τεκταινόμενα που λαμβάνουν χώρα στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Τον υπόλοιπο ελάχιστο ελεύθερο χρόνο της , απλά προσπαθεί να διατηρεί την ψυχραιμία της…

Πόσο, μα πόσο όμορφος είναι ο ιρανικός κινηματογράφος! Απλός, απέριττος, ουσιώδης, ανθρωποκεντρικός. Με ελάχιστα οικονομικά μέσα παράγονται αριστουργήματα. Και για άλλη μια φορά μας επιβεβαιώνεται ότι αυτό που δίνει αξία σε οποιοδήποτε δημιούργημα είναι η ευαίσθητη διεισδυτική ματιά του δημιουργού και το σημαντικότερο, ότι ο άνθρωπος βρίσκεται στο κέντρο της δημιουργίας του. 

Η συνείδηση, λοιπόν, το θέμα αυτής της ταινίας , η συνείδηση που σαφώς διαμορφώνεται και από το κοινωνικό περιβάλλον, ένα ασφυκτικό περιβάλλον όπου κυριαρχεί ο θρησκευτικός σκοταδισμός, η φτώχεια, η κοινωνική αδικία. 

Και εδώ έρχεται η ανατροπή. Ο ήρωας στέκεται πάνω από τα κοινωνικά δεδομένα. Δεν τα αφήνει να καθορίσουν τις επιλογές του, γιατί γι' αυτόν το βάρος της συνείδησης από το οποίο θέλει να απαλλαγεί, δεν ελαφραίνει καθόλου μα καθόλου από τα πολλά υποσχόμενα οφέλη των κοινωνικών συμβάσεων. Και έτσι παίρνει την απόφαση και πράττει κατά συνείδηση, απαλλασσόμενος από τα δικά του βάρη, αλλά κυρίως απαλλάσσει τους άλλους από τα βάρη της δικής τους συνείδησης. Είναι πολύ σημαντικό σε μια κοινωνία που αρέσκεται στο λιντσάρισμα, που απαθής παρακολουθεί διασκεδάζοντας με τη ανθρώπινη δυστυχία, να προβάλλεται μέσα από την τέχνη το μεγαλείο της ανθρώπινης ψυχής. 

Για μένα αυτό λειτουργεί εξισορροπητικά και λυτρωτικά και φέρνει τα πράγματα εκεί που θα ’πρεπε να βρίσκονται.

Περίπτωση Συνείδησης / No Date, No Signature >>

Καλλίτσα Βλάχου