"Πέμπτη 31 Οκτωβρίου. Οι δρόμοι της πόλης είναι γεμάτοι για τις διακοπές. Ακόμη και με τη βροχή... 2 χρόνια οι νύχτες με έχουν μετατρέψει σε νυκτόβιο ζώο. Πρέπει να διαλέξω τους στόχους μου προσεκτικά. Είναι μεγάλη πόλη. Δε μπορώ να είμαι παντού. Αλλά δεν ξέρουν πού βρίσκομαι. Ο φόβος είναι εργαλείο. Νομίζουν ότι κρύβομαι στις σκιές...Αλλά εγώ είμαι οι σκιές. Η πόλη τρώει τον εαυτό της. Ίσως να μη μπορεί να σωθεί, αλλά πρέπει να προσπαθήσω". Με αυτό το μονόλογο και με το "Something in the way" των Nirvana να ακούγεται στο backgound, ξεκινάει το νουάρ θρίλερ με πρωταγωνιστή τον Bruce Wayne.

Το "The Batman" του Matt Reeves δεν είναι ταινία με υπερήρωες όπως τις ξέρουμε. Ναι, όλα τα στοιχεία είναι εκεί: το Batmobile, το στιβαρό κοστούμι, τα gadgets - ευγενική προσφορά του έμπιστου μπάτλερ Άλφρεντ. Ο Matt Reeves πήρε αυτό που μπορεί να μοιάζει με γνώριμο παραμύθι και το έκανε επικό. Ο Batman του μοιάζει περισσότερο με ένα σκληρό αστυνομικό δράμα, επιβλητικό και σκοτεινό, μια ταινία που αγγίζει την πολιτική συνείδηση του θεατή. Mε μια σειρά από δολοφονίες υψηλού προφίλ που οδηγούν την πλοκή, μερικές φορές αισθάνεσαι σαν ο δολοφόνος του Zodiac να τρομοκρατεί τους πολίτες του Gotham.

Και με τον Robert Pattinson να αναλαμβάνει τον ρόλο του Bruce Wayne, έχουμε έναν ηθοποιό που δεν είναι απλώς προετοιμασμένος, αλλά πεινασμένος να εξερευνήσει τα περίεργα, σκοτεινά ένστικτα αυτού του εναλλακτικού Batman. Δεν είναι ο τολμηρός κληρονόμος μιας περιουσίας που περιπλανιέται, ως τιμωρός με την cool στολή. Είναι ο Travis Bickle ("Ο Ταξιτζής") , αποστασιοποιημένος και απογοητευμένος. 

Το Renewal Project είναι η νομοθετική κληρονομιά του αείμνηστου Thomas Wayne, πατέρα του Bruce, και έχει καθορίσει το πολιτικό τοπίο του Gotham για δεκαετίες. Αλλά η έννοια της ανανέωσης πηγαίνει πιο βαθιά από ένα σημείο πλοκής. Στην πραγματικότητα είναι ο θεματικός πυρήνας ολόκληρης της ταινίας. Το Gotham κανιβαλίζεται, οι φόνοι, οι ληστείες και οι επιθέσεις είναι παντού. Ο άρχοντας του εγκλήματος Carmine Falcone είναι αυτός που ελέγχει ουσιαστικά τις πολιτικές υποθέσεις. Ο δήμαρχος, η αστυνομία και η "δικαιοσύνη" - όλοι αναφέρονται στον Falcone. Και ο Bruce έχει χαθεί στο σύμπαν του Batman, στην ιδέα της "εκδίκησης". Η θλίψη του είναι μια ανοιχτή πληγή και τον οδηγεί σε μία συνεχή προσπάθεια να σώσει την πόλη του. Ενώ κάνει καλό ή προσπαθεί να κάνει καλό, αυτό υποκινείται από τα άλυτα ζητήματά του, μια αγωνία που δεν μπορεί να τον αφήσει να ηρεμήσει. Ένας ήρωας και μια πόλη που μπορούν περισσότερα από αυτό που είναι τώρα, αλλά είναι και οι δύο επιβαρυμένοι από το παρελθόν τους. Το Renewal Project του Thomas Wayne ήταν ένα ταμείο που δωρίστηκε στην πόλη, που υποτίθεται ότι θα ξεπερνούσε τη γραφειοκρατία της κυβέρνησης. Όταν ζούσε ο Thomas Wayne, λειτούργησε χρηματοδοτώντας το θαλάσσιο τείχος της πόλης, το ορφανοτροφείο όπου μεγάλωσε ο Riddler (Paul Dano) και βοήθησε την ανάπτυξη και τη σταθεροποίηση του Gotham. Ο Falcone σκοτώνει τον Thomas Wayne και τα χρήματα του ταμείου άρχισαν να χρηματοδοτούν "έργα" των εγκληματιών και των διεφθαρμένων αξιωματούχων. Σημαντικά πράγματα, όπως το ορφανοτροφείο του Riddler, αφέθηκαν στο περιθώριο -"Renewal is a lie." 

Τελικά, ο Bruce συνειδητοποιεί την κληρονομιά της Ανανέωσης (Renewal Project) και τη δική του ευθύνη, καθώς ήταν ο μόνος που μπορούσε να κάνει οτιδήποτε για το ταμείο. Είναι τα χρήματα της οικογένειάς του.  Αντί να το συνειδητοποιήσει και να το αποδεχτεί, άφησε τους γύπες και τις ύαινες να καταβροχθίσουν το ταμείο ενώ όλοι οι άλλοι υπέφεραν. - "The Sins of the Father".

"Τετάρτη 6 Νοεμβρίου. Η πόλη είναι υποβρύχια...Έχει επιβληθεί στρατιωτικός νόμος. Όμως το εγκληματικό στοιχείο δεν κοιμάται ποτέ. Λεηλασίες. Και η ανομία θα είναι ανεξέλεγκτη στα μέρη της πόλης που δεν μπορεί να φτάσει κανείς. Τα πράγματα θα χειροτερέψουν πριν βελτιωθούν. Και κάποιοι θα αδράξουν την ευκαιρία να αρπάξουν ό,τι μπορούν... Η εκδίκηση δεν θα αλλάξει το παρελθόν. Το δικό μου ή οποιουδήποτε άλλου... Οι άνθρωποι χρειάζονται ελπίδα. Για να γνωρίζουν ότι κάποιος είναι εκεί έξω για αυτούς. Η πόλη είναι θυμωμένη. Σημαδεμένη. Σαν εμένα. Τα τραύματά μας μπορούν να μας καταστρέψουν, αλλά αν επιβιώσουμε μπορούν να μας μεταμορφώσουν. Μπορούν να μας δώσουν τη δύναμη να παλέψουμε."

Είναι αυτή η καλύτερη ταινία του Batman; Κάποιοι θα πουν ναι, άλλοι όχι. Για μένα, είναι στο ίδιο επίπεδο με το The Dark Knight και λίγο πιο πάνω. Μια ταινία με ουσιαστικό περιεχόμενο και προβληματισμούς, όπως ο Joker του Τοντ Φίλιπς 2019. Δεν είναι η μεταμόρφωση του Gotham ή του Batman. Eίναι η ανανέωση του πνεύματος, η ανανέωση της πίστης στους θεσμούς, η ανανέωση της ελπίδας.

Δείτε το στο Cine "Πετρούπολις" >>

-------------------------------------------------------------------------------------

Αφροδίτη Παπαδάκη

Μένει στην Πετρούπολη και είναι μέλος της Κινηματογραφικής Λέσχης από το 2011. Ασχολείται με τα οικονομικά και το χορό. Στον ελεύθερο χρόνο της κάνει γιόγκα, διαβάζει βιβλία και βλέπει πολλές ταινίες και ξένες σειρές.

Instagram: @alpha.pi

Δείτε ακόμη:

• Cine "Πετρούπολις" - Καλοκαίρι 2022
• Κριτική ταινίας: Το Γεγονός/ L’Événement | EDITORIAL
• Τι είδαμε στο 62ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης | EDITORIAL
• The Father | EDITORIAL
• Another Round | EDITORIAL
• Ο Νεαρός Αχμέτ | EDITORIAL
• "Ένα ταξίδι επιβίωσης. Ένα ταξίδι προς την ελευθερία." - Nomadland | EDITORIAL
• Οι ταινίες μου: Requiem for a Dream | EDITORIAL
• Οι ταινίες μου: Bram Stoker’s Dracula | EDITORIAL
• Το παράσιτο και ο ξενιστής
• "I used to think that my life was a tragedy, but now I realize, it’s a comedy" - Joker 
• Πόνος και δόξα... Μια ταινία αυστηρά κατάλληλη για ενήλικες
• Η Μπαλάντα της τρύπιας καρδιάς του Γιάννη Οικονομίδη

"Ήθελα να σεβαστώ το βιβλίο, αλλά και να βρω τη δική μου θέση σε αυτό. Αρχικά, περάσαμε μια μέρα μαζί με την συγγραφέα Ανί Ερνό, (πάνω στο βιβλίο της οποίας είναι βασισμένο το σενάριο της ταινίας) κατά τη διάρκεια της οποίας η Ανί συμφώνησε να με πάει πίσω σε αυτές τις τρεις μέρες και να ρίξει φως σε ορισμένα «τυφλά» σημεία του κειμένου. Αυτό με βοήθησε να έχω μια πιο ξεκάθαρη εικόνα του πολιτικού πλαισίου και να καταλάβω τον φόβο που καταλάμβανε τις γυναίκες από τη στιγμή που έπαιρναν την απόφασή τους. Έπειτα της ζήτησα να διαβάσει το σενάριο σε διάφορα στάδια. Με βοήθησε να βρω την πιο ειλικρινή προσέγγιση. Τέλος, λίγο πριν το γύρισμα, μου έστειλε μια φράση του Τσέχωφ: «Να είσαι ακριβής, τα υπόλοιπα θα έρθουν εν ευθέτω χρόνω". – Οντρέ Ντιγουά (Σκηνοθέτιδα της ταινίας «Το γεγονός»)

Και η Ντιγουά ακολούθησε κατά γράμμα αυτή την ακρίβεια. Αυτή την ακρίβεια που χαρακτηρίζει το βιβλίο της Ερνό, «Το γεγονός» . Ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί γιατί δεν καταγράφει απλά το γεγονός που συνέβη στην ίδια την συγγραφέα (είναι αυτοβιογραφικό) αλλά περιγράφει με ένα ιδιαίτερο λογοτεχνικό ύφος, χρησιμοποιώντας πολλά μέσα, όπως την αναζήτηση και την παρατήρηση της λεπτομέρειας, τη χρήση ενός περιγραφικού παρελθόντος, την ανάλυση των γεγονότων, εκφράζοντας όπως γράφει η ίδια στο βιβλίο της, την αφόρητη βραδύτητα ενός χρόνου ο οποίος μεγάλωνε δίχως να προχωρά, ακριβώς όπως ο χρόνος των ονείρων. 

Στην ταινία, παρακολουθούμε την Αν (Αναμαρία Βαρτολομέι) μια έξυπνη και επιμελή νεαρή φοιτήτρια, να της συμβαίνει αυτό που όλα τα κορίτσια εκείνης της εποχής φοβόντουσαν περισσότερο. Πάσχει «από εκείνη την ασθένεια που πλήττει μόνο γυναίκες και τις μεταμορφώνει σε νοικοκυρές» όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στον καθηγητή της , όταν εκείνος παρατηρώντας τη μειωμένη απόδοση της στα μαθήματα του Πανεπιστημίου τη ρωτά τι της συμβαίνει. Οι σπουδές και το μέλλον της Αν απειλούνται από μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Στη Γαλλία του 1963 ωστόσο, η άμβλωση είναι παράνομη, επικίνδυνη και επώδυνη, και κανείς δεν βοηθά την φοβισμένη Αν να διακόψει την εγκυμοσύνη της. Στο άκουσμα και μόνο της λέξης «έγκυος» οι φίλες και οι φίλοι της, τρομοκρατούνται. Και στην προκειμένη το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται η Αν, είναι ο φόβος των άλλων. Της αρκεί ο δικός της. Στα βλέμματα άλλων, συναντά την απαξίωση, την προσβολή, ενδεχομένως και τη ζήλια. Γιατί η Αν κινείται σύμφωνα με τις επιθυμίες της, τις επιθυμίες του σώματος και της ψυχής αψηφώντας τους νόμους που μπαίνουν εμπόδιο σε αυτές τις επιθυμίες και αυτό προκαλεί τον φθόνο. 

Αποφεύγοντας τους λυρισμούς της οργής και της οδύνης, των προσβολών, της μοναξιάς, της απαξίωσης, της ταξικής διάκρισης που βιώνει έντονα η ηρωίδα μας, η Ντιγουά παραμένοντας πιστή στο βιβλίο της Ερνό, καταγράφει σκληρά και λιτά τον αγώνα της Αν να φέρει σε πέρας την εξαρχής ειλημμένη απόφαση της, να ξεφορτωθεί τη ζωή που κυοφορεί και που θα της στερήσει τη δική της ζωή, τα δικά της όνειρα, τη δική της ελευθερία. Και σήμερα που η έκτρωση δεν είναι πια κάτι το απαγορευμένο, αποτυπώνεται στον κινηματογράφο το γεγονός της απόφασης της έκτρωσης σε μια εποχή που ήταν παράνομη, προκειμένου να αναδειχθεί διαχρονικά το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης και ο αγώνας που κάθε φορά δίνεται από το άτομο σε όλες τις εποχές, σχετικά με το πώς μπορείς να διεκδικήσεις την ελευθερία σου μέσα σε περιβάλλοντα που πάντα ο νόμος βρίσκεται εκεί για να σου την στερεί. Γιατί πάντα σε όλες τις κοινωνίες ανακύπτουν παρόμοια ζητήματα που έχουν να κάνουν με την διαχείριση του σώματός μας, την ηθική, τη ζωή, τον θάνατο, το απαγορευμένο, τον νόμο. Τον νόμο που διαχρονικά, όπως επισημαίνει η συγγραφέας στο βιβλίο της, οι άνθρωποι κρίνουν σύμφωνα με αυτόν, αλλά αποφεύγουν να κρίνουν αυτόν. Και πάντα ανακύπτει το ζήτημα του κατά πόσο η στάση μας απέναντι σε όλα αυτά φιλτράρεται μέσα από το σώμα μας, τις αισθήσεις μας, τις προσωπικές μας ανάγκες και σκέψεις και κατά πόσο οι αποφάσεις που τελικά παίρνουμε λαμβάνουν υπόψη όλα αυτά ή τελικά ενδίδουμε στις επιταγές των εκάστοτε κανόνων και φορμών. 

Και βιβλίο και ταινία διεισδύουν στο βάθος της ανθρώπινης ψυχής με έναν οικουμενικό, θαρραλέο και σκληρό συνάμα τρόπο. Η δεύτερη δε, σκηνοθετείται με απόλυτο σεβασμό προς το πρώτο. Η ταινία απέσπασε το Χρυσό Λιοντάρι και το βραβείο των κριτικών στο Φεστιβάλ Βενετίας. 

Και τα δύο, ταινία (προβάλλεται στους κινηματογράφους) και βιβλίο τα συνιστώ ανεπιφύλακτα!

Δείτε το στο Cine "Πετρούπολις" >>

--------------------------------

Καλλίτσα Βλάχου

Μέλος της Κινηματογραφικής Λέσχης Πετρούπολης. Είναι εκπαιδευτικός. Τον ελεύθερο χρόνο της διαβάζει, βλέπει ταινίες, και παρακολουθεί τα τεκταινόμενα που λαμβάνουν χώρα στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Τον υπόλοιπο ελάχιστο ελεύθερο χρόνο της, απλά προσπαθεί να διατηρεί την ψυχραιμία της…