Η Ετυμηγορία (Re-creation) των Jim Sheridan και David Merriman είναι από εκείνες τις ταινίες που δεν χρειάζονται σκηνικά ή εφέ για να σε καθηλώσουν. Όλα εκτυλίσσονται μέσα σε έναν περιορισμένο χώρο, με δώδεκα ανθρώπους γύρω από ένα τραπέζι. Αυτή ακριβώς η απλότητα αποκαλύπτει το πραγματικό δράμα. Δεν αναπαριστά τη δολοφονία ούτε το έγκλημα. Ενδιαφέρεται για κάτι βαθύτερο: τη διαδικασία με την οποία οι άνθρωποι αποφασίζουν ποιος είναι ένοχος και ποιος αθώος.
Το 2019, ο Βρετανός δημοσιογράφος Ίαν Μπέιλι κρίθηκε ένοχος για τη δολοφονία της Γαλλίδας τηλεοπτικής παραγωγού Σοφί Τοσκάν ντι Πλαντιέρ στο εξοχικό της στο Κορκ της Ιρλανδίας, βάζοντας στο αρχείο μία από τις πιο πολύκροτες υποθέσεις της Βόρειας Ευρώπης. Η καταδίκη έγινε ερήμην του, στη Γαλλία, καθώς η Ιρλανδία αρνήθηκε να επιτρέψει την έκδοσή του, περισσότερα από 20 χρόνια μετά τη βίαιη επίθεση με 50 μαχαιριές, χωρίς τεστ DNA και επαρκή τεκμήρια. Πέντε χρόνια αργότερα, ο Μπέιλι πέθανε ξαφνικά από καρδιακή προσβολή. Ο Jim Sheridan, έξι φορές υποψήφιος για Όσκαρ, επιστρέφει σε γνώριμο έδαφος: την αναζήτηση της αλήθειας μετά τη δίκη, εκεί όπου η βεβαιότητα διαλύεται και η αμφιβολία γίνεται κινητήριος δύναμη.
Κι όταν έρθει το τέλος, δεν υπάρχει ανακούφιση, παρά μόνο η αίσθηση ότι η δικαιοσύνη είναι πάντα ένα αβέβαιο, ανθρώπινο κατασκεύασμα.
Οι δημιουργοί μάς οδηγούν μέσα στην αίθουσα συνεδριάσεων των ενόρκων, εκεί όπου δώδεκα άνθρωποι καλούνται να αποφασίσουν για την ενοχή ενός άνδρα, αλλά τελικά βρίσκονται αντιμέτωποι με τις δικές τους συνειδήσεις. Οι ένορκοι, μοιάζουν με καθρέφτες της κοινωνίας, άνθρωποι που προσπαθούν να κατανοήσουν το σωστό μέσα από την αβεβαιότητα, κουβαλώντας φόβους, προκαταλήψεις, εμπειρίες. Καθώς μιλούν, αμφιβάλλουν, συγκρούονται. Βλέπεις την ανθρώπινη ψυχολογία να ξεδιπλώνεται με τρόπο σχεδόν ανατριχιαστικά οικείο.
Η ταινία σε κρατάει σε μια αδιόρατη αγωνία. Όχι γιατί περιμένεις μια μεγάλη αποκάλυψη, αλλά γιατί κάθε μικρή μετατόπιση στη στάση κάποιου, κάθε ματιά ή παύση, μπορεί να αλλάξει την έκβαση. Είναι η ένταση του καθημερινού ανθρώπου που πρέπει να σταθεί απέναντι σε ένα αληθινό δίλημμα. Όσο πλησιάζει η στιγμή της απόφασης, η ατμόσφαιρα βαραίνει. Οι φωνές χαμηλώνουν. Η σιωπή γίνεται πιο εύγλωττη από οποιαδήποτε λέξη.
Οι Sheridan και Merriman κινηματογραφούν αυτή τη διαδικασία με σεβασμό και καθαρότητα. Δεν επιβάλλουν δραματουργία αλλά αφήνουν τη σκέψη ελεύθερη. Η κάμερα κινείται διακριτικά, εστιάζοντας στα πρόσωπα, στα χέρια που σφίγγονται, στα βλέμματα που αποφεύγουν το ένα το άλλο. Η Vicky Krieps δίνει μια εσωτερική, σχεδόν στοχαστική ερμηνεία. Μέσα από τις σιωπές και τις αμφιβολίες της κουβαλά όλο το βάρος της ηθικής σύγκρουσης. Γύρω της, οι υπόλοιποι ηθοποιοί λειτουργούν σαν καθρέφτες διαφορετικών ηθικών στάσεων, δείχνοντας πώς το σωστό και το λάθος σπάνια χωρίζονται καθαρά.
Κι εκεί βρίσκεται και το πιο βαθύ σχόλιο της ταινίας: η δικαιοσύνη, όταν αφαιρεθούν οι θεσμοί και τα σύμβολά της, μένει στα χέρια ανθρώπων. Κουρασμένων, φοβισμένων, ευάλωτων αλλά ειλικρινών στην προσπάθειά τους να πράξουν το σωστό. Η “ετυμηγορία” δεν αφορά μόνο τον ύποπτο, αλλά και τους ίδιους. Κάθε τους φράση, κάθε δισταγμός, είναι ένα βήμα προς την αυτογνωσία. Κι όταν έρθει το τέλος, δεν υπάρχει ανακούφιση, παρά μόνο η αίσθηση ότι η δικαιοσύνη είναι πάντα ένα αβέβαιο, ανθρώπινο κατασκεύασμα.
Είδα την Ετυμηγορία στις Ειδικές Προβολές του 66ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και περιμένω με ανυπομονησία την έξοδό της στις αίθουσες, για να τη ζήσουν κι άλλοι θεατές όπως πρέπει: σε σκοτάδι, σιωπή και απόλυτη προσήλωση.
#TiFF66
---------------------------------------------
Αφροδίτη Παπαδάκη
Μένει στην Πετρούπολη και είναι μέλος της Κινηματογραφικής Λέσχης από το 2011. Ασχολείται με τα οικονομικά και το χορό. Στον ελεύθερο χρόνο της κάνει γιόγκα, διαβάζει βιβλία και βλέπει πολλές ταινίες και ξένες σειρές.
Instagram: @alpha.pi
Δείτε ακόμη:
- "Εδώ μιλάνε για λατρεία" | EDITORIAL
- "Όλα θα Πάνε Καλά" του Ρέι Γιούνγκ | EDITORIAL
- "Γιάννης Σπανός: Πίσω απ’ τη μαρκίζα" του Άρη Δόριζα | EDITORIAL
- "Το Παρίσι του Σουλεϊμάν" του Μπορίς Λοζκίν | EDITORIAL
- "Όλα Όσα Φανταζόμαστε Ως Φως" της Παγιάλ Καπάντια | EDITORIAL
- "Η καθώσπρέπει κοινωνία καταστρέφει την ψυχή" - Poor Things | EDITORIAL
- "Τέρμα τα ψέματα" - The Batman | EDITORIAL
- «Io Capitano» του Ματέο Γκαρόνε | EDITORIAL
- Οι ταινίες μου: Requiem for a Dream | EDITORIAL
- Οι ταινίες μου: Bram Stoker’s Dracula | EDITORIAL
