Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα review. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα review. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τρίτη 16 Μαΐου 2023

"Close" του Λούκας Ντοντ | EDITORIAL

Αν ανοίξουμε την πόρτα του δωματίου του έφηβου γιου μας και αντικρίσουμε τον γιο μας να κοιμάται αγκαλιά με τον κολλητό του φίλο, ποια θα είναι η πρώτη μας σκέψη για τη μεταξύ τους σχέση; Και πόσο διαφορετικά θα είναι τα συναισθήματά μας από μια άλλη εικόνα που ενδόμυχα θα θέλαμε να δούμε; Την εικόνα του γιου μας αγκαλιά με ένα κορίτσι; Πόσο έχουμε καλλιεργήσει σαν ενήλικες τη σκέψη ότι η έλξη δύο ανθρώπων του ιδίου φύλου σε αυτή την ηλικία  όπου εκδηλώνονται τα πρώτα ερωτικά ενδιαφέροντα και οι σεξουαλικοί πειραματισμοί, μπορεί να εντάσσονται στη φυσιολογική διαδικασία της συναισθηματικής και κοινωνικής ωρίμανσης του εφήβου; Και πόσο έτοιμοι είμαστε να αποδεχτούμε τις επιλογές τους που οι ίδιοι θα οδηγηθούν προκειμένου να ανακαλύψουν μόνοι τους όλες τις παραμέτρους μίας σχέσης που θα τους οδηγήσει στο να αξιολογήσουν οι ίδιοι σωστά αυτή τη σχέση και να της δώσουν το σχήμα και τη μορφή που ικανοποιεί τις δικές τους βαθύτερες ανάγκες; Ανάγκες που μπορεί και να μην γνωρίζουμε; Ή να μην θέλουμε να δούμε;Πόσο κοντά βρίσκεται ο έρωτας στη δυνατή φιλία ; Και πώς αυτός εκδηλώνεται; Ποιοι παράγοντες επεμβαίνουν στο να αλλοιώνουν μία πολύ δυνατή σχέση καλουπώνοντάς την στις νόρμες και τα στερεότυπα της κοινωνίας που δεν εμβαθύνει, που δυσκολεύεται πολύ να αποδεχτεί το διαφορετικό όσο και αν οι σύγχρονες δυτικές κοινωνίες επαίρονται για τα βήματα προόδου που έχουν κάνει σε αυτόν τον τομέα; Νόρμες που ενδόμυχα έχουμε αποδεχτεί και οικειοποιηθεί;
Τα ερωτήματα αυτά θέτονται στην ταινία του Βέλγου σκηνοθέτη και οι απαντήσεις τους δίνονται σκληρά ,αλλά με πολύ μεγάλη ειλικρίνεια, στον προαύλιο χώρο του σχολείου όπου οι δύο κολλητοί φίλοι  ο Λεό και ο Ρεμί έρχονται αντιμέτωποι με έναν άλλον κόσμο έξω από τον δικό τους κλειστό κόσμο , έναν κόσμο που έρχεται σε μία πολύ μεγάλη σύγκρουση με τον δικό τους , σηματοδοτώντας τη βίαιη μετάβαση από την παιδική ηλικία στον κόσμο της σταδιακής εισόδου στην ενήλικη ζωή. Και δίνονται οι απαντήσεις στον τρόπο που τα παιδιά αυτά αντιμετωπίζονται από τους συμμαθητές τους . Έναν τρόπο που αντανακλά τον τρόπο  διαπαιδαγώγησης των συμμαθητών τους, μία διαπαιδαγώγηση που δυστυχώς έχει στηριχτεί στα στερεότυπα που για πολλά χρόνια, αιώνες θα λέγαμε, παρεμποδίζουν την ομαλή και φυσιολογική εξέλιξη των ανθρωπίνων σχέσεων.
Ο φόβος της ομοφυλοφιλίας πάντα υπάρχει, πάντα καραδοκεί στις οικογένειες και παρόλα τα βήματα προόδου που έχουν σημειωθεί, και παρά τις θεωρητικές δηλώσεις του τύπου το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι η ευτυχία του παιδιών , ωστόσο πρόκειται για ένα θέμα ταμπού που αποσιωπάται, γιατί  παραμένει ταμπού στο μυαλό των ενήλικων, στο μυαλό των γονέων, στο μυαλό των ανθρώπων που ασχολούνται με την εκπαίδευση και την ψυχική υγεία των παιδιών. Που δεν τολμούν να μιλήσουν ανοιχτά για αυτά τα θέματα δίνοντας τους τις πραγματικές τους διαστάσεις μέσα στα πλαίσια της προσωπικής εξέλιξης και της ελεύθερης επιλογής του κάθε ατόμου. Ένας φόβος που καλλιεργείται  εντέχνως από το ίδιο το σύστημα που τροφοδοτεί την ομοφοβία, προκειμένου να την χρησιμοποιεί κατά το δοκούν όταν και όποτε χρειαστεί να αποδώσει ευθύνες στα δικά του εγκλήματα. Ενός συστήματος που πάντα φροντίζει να περιθωριοποιεί ομάδες που αποτελούν για αυτό τα μαξιλαράκια ασφαλείας , αυτά της απόδοσης και της μετάθεσης των δικών του ευθυνών που σχετίζονται με παντός τύπου εγκλήματα που το ίδιο διαπράττει (κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά).
Μία πολύ δυνατή σχέση αγάπης, εμπιστοσύνης, ασφάλειας, κατανόησης και βαθιάς ενσυναίσθησης έχει αναπτυχθεί  ανάμεσα στους δύο εφήβους τον Λεό και τον Ρεμί που από μικροί μεγαλώνουν μαζί και δεν αποχωρίζονται ποτέ ο ένας τον άλλον. Μία σχέση που δείχνει ότι θα λειτουργεί  προστατευτικά και δεν πρόκειται να την αμαυρώσει κανένα γεγονός στην περαιτέρω πορεία της ζωής τους. Η ξενοιασιά της παιδικής ηλικίας στη φύση, η ίδια η ευεργετική επίδραση της φύσης, τα παιχνίδια τους σε αυτήν,  η βραδινή συντροφιά που κρατά ο ένας στον άλλον κατευνάζοντας τις εφηβικές τους  ανησυχίες, όλα αυτά δεν προοικονομούν με τίποτα αυτό που πρόκειται να ακολουθήσει. Αυτό που θα συμβεί  όταν οι δύο κολλητοί βρεθούν στον προαύλιο χώρο του σχολείου , ενός άλλου κόσμου, έξω από τον δικό τους, ξεκινώντας τη νέα σχολική τους χρονιά. Εκεί για τον Λεό, η ταυτότητά του που επισφραγίζεται από την βαθιά φιλία του με τον Ρεμί δεν θα είναι αρκετή για να του δώσει τα διαπιστευτήρια εισόδου στο νέο κόσμο του σχολικού περιβάλλοντος. Έναν κόσμο που θέτει αυστηρά και σκληρά κριτήρια για την αποδοχή του. Έναν κόσμο που το άγγιγμα, η σωματική επαφή, το ακούμπημα του κεφαλιού του ενός στον ώμο του άλλου θα αποτελέσουν αντικείμενο σχολίων των συμμαθητών τους, που θα σπεύσουν να χαρακτηρίσουν ομοφυλοφιλική τη σχέση των δύο φίλων. Εκεί ο Λεό θα αναγκαστεί να αναζητήσει την κοινωνική του ταυτότητα που όμως θα την πληρώσει με πολύ μεγάλο τίμημα.
Οι στερεοτυπικές καταβολές και η ομοφοβία έρχονται στο προσκήνιο της ταινίας. Μέχρι πού επιτρέπεται να αγγίζω και να ακουμπώ τον άλλον; Από μικροί μαθαίνουμε να ελέγχουμε τα συναισθήματά μας και να ελέγχουμε τη γλώσσα του σώματος προς αποφυγή παρεξηγήσεων. Μαθαίνουμε να μην εκφραζόμαστε. Να «καταπίνουμε» τη γλώσσα του σώματος και να της επιτρέπουμε να εκφράζεται εκεί που οι άλλοι της το επιτρέπουν. Ο φόβος του Λεό μήπως τον πουν ομοφυλόφιλο έρχεται να διαταράξει τις σχέσεις του με τον κολλητό του φίλο. Ο φόβος αυτός που αρχίζει σταδιακά να εσωτερικεύεται έρχεται να σταθεί εμπόδιο στην φυσιολογική του ωρίμανση και στην επιλογή της σεξουαλικής του ταυτότητας. Μιας ταυτότητας που εκβιάζεται, που η ομοφοβία δεν θα την κάνει ποτέ να αποκαλυφθεί. Με έναν πολύ βίαιο , επώδυνο  εσωτερικά τρόπο ο Λεό αποχαιρετά την παιδική του ηλικία , αποχαιρετά τον φίλο του...
Όταν στην τελευταία σκηνή  στρέφει το βλέμμα του προς τα πίσω δεν αποχαιρετά μόνο αυτά, αλλά στρέφει το βλέμμα του και προς εμάς καλώντας μας  να αναλογιστούμε τις δικές μας ευθύνες για αυτόν τον βίαιο αποχωρισμό, να αναζητήσουμε τις πραγματικές αιτίες σε αυτό που συμβαίνει στον ψυχισμό ενός παιδιού που η κοινωνία το θέλει αλλιώς  και παρεμβαίνει βίαια για να κατευθύνει αυτή την αλλαγή. Να στρέψουμε το βλέμμα μας στον κολλητό του, τον Ρεμί  που δεν αντέχει αυτή την καταστροφική της επέμβαση στον δικό του κόσμο. Να πάρουμε θέση απέναντι στη στάση μιας κοινωνίας  που για το μόνο που ενδιαφέρεται είναι η συγκάλυψη . Μία συγκάλυψη που μας απομακρύνει μέρα με τη μέρα από τη φυσιολογική εξέλιξη, μια εξέλιξη που παρεμποδίζεται και που κανείς δεν έχει τη διάθεση να διαλύσει αυτά τα εμπόδια, ίσως γιατί πλέον έχουμε φτάσει στο σημείο που η συγκάλυψη έχει γίνει κομμάτι του εαυτού μας σε τέτοιο βαθμό που να τη θεωρούμε μέρος πλέον και της δικής μας  πορείας σε αυτή τη ζωή.
Πολύ δυνατά κοντινά πλάνα, πολύ δυνατά τα βλέμματα ,πολύ δυνατές οι σιωπές, μας αποκαλύπτουν το αθέατο κόσμο του ψυχισμού των παιδιών-εφήβων. Τις στιγμιαίες αντιδράσεις τους και τα έντονα συναισθηματικά τους ξεσπάσματα, που όμως παραβλέπουμε, ενδεικτικά  των κραυγών βοήθειας και των μηνυμάτων που μας στέλνουν τα παιδιά σε ένα σύστημα που δεν τα βοηθά να εκφραστούν διαφορετικά. Και που εμείς οι ενήλικες  δεν θέλουμε να διαταράξουμε, γιατί  το βόλεμα που μας παρέχει έχει έρθει να καλύψει τα πάντα. Αρκούμαστε λοιπόν στην επιφανειακή διαχείριση τους, συγκαλύπτοντας τις κραυγές απόγνωσης αφήνοντας πίσω αυτούς που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν σε αυτό, προχωρώντας μπροστά... Μόνο που το "μπροστά" θα είναι πάντα λειψό και θα αναζητά διαρκώς το γνήσιο, το ουσιαστικό που άφησε αβοήθητο πίσω να χαθεί.
Λούκας Ντοντ: Ο Βέλγος  νεαρός  σκηνοθέτης που μας έχει αποδείξει πολύ καλά (προηγούμενη ταινία του το «Girl») ότι ξέρει να κινηματογραφεί τα συναισθήματα των εφήβων, τον τρόπο να τα προβάλλει και να  φέρνει τη διαλεκτική τους αντιμέτωπη με τα στεγανά μιας κοινωνίας που αρνείται πεισματικά αυτή τη διαλεκτική.
Η ταινία έχει αποσπάσει το  Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στις Κάννες και ήταν υποψήφια για το Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας. 

--------------------------------
Καλλίτσα Βλάχου
Μέλος της Κινηματογραφικής Λέσχης Πετρούπολης. Είναι εκπαιδευτικός. Τον ελεύθερο χρόνο της, διαβάζει, βλέπει ταινίες, και παρακολουθεί τα τεκταινόμενα που λαμβάνουν χώρα στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Τον υπόλοιπο ελάχιστο ελεύθερο χρόνο της, απλά προσπαθεί να διατηρεί την ψυχραιμία της...

Σάββατο 1 Απριλίου 2023

Η χώρα του Θεού του Χλινούρ Παλμασόν | EDITORIAL


"Πώς θα καταφέρω να ακούσω τον Θεό;" ρωτάει ένας ντόπιος κάτοικος του νησιού που συνοδεύει τον ιερέα στη δύσβατη πορεία του σε ένα απομακρυσμένο χωριό της Ισλανδίας, ξεχασμένο από Θεούς και ανθρώπους, όπου οι κάτοικοι έχουν βρει τις δικές τους νόρμες και τους δικούς τους τρόπους επιβίωσης. "Δεν είναι το άκουσμα, είναι η αίσθηση του απαντά ο ιερέας". Αυτή την αίσθηση, όμως ο ίδιος δεν την έχει νιώσει. Και αυτή την αίσθηση αναζητά προκειμένου να αποδείξει τη δογματική του πίστη. Μία πίστη σε έναν Θεό που απαιτεί την πλήρη υποταγή του ατόμου σε αυτόν. "Πρέπει να αφοσιωθείς εντελώς σε αυτόν, να αποβάλλεις οτιδήποτε έχει να κάνει με την ικανοποίηση των προσωπικών σου αναγκών, οτιδήποτε ορμάται από μέσα σου και βρίσκει την ικανοποίηση στον κόσμο των αισθήσεων και των απολαύσεων που σου παρέχει η εγκόσμια ζωή, για να καταφέρεις να μεταφερθείς στο εξωκοσμικό σύμπαν της συνύπαρξής σου και της συνδιαλλαγής σου με τον Θεό", είναι τα λόγια του ιερέα, λόγια όμως που αποδεικνύονται ανούσια όταν ο ίδιος βρίσκεται αντιμέτωπος με τη σκληρότητα της φύσης και την εξίσου σκληρή συμπεριφορά των ανθρώπων που προσπαθούν να βγουν νικητές στον αγώνα τους με αυτήν.
Τα αιώνια υπαρξιακά προβλήματα καθώς και οι μεταφυσικές αγωνίες που απασχολούν τον άνθρωπο από την αρχή της ύπαρξής του στον πλανήτη, αποτελούν το κεντρικό θέμα της ταινίας του Πάλμασον (γνωστός μας από την ταινία "Μια λευκή, λευκή μέρα"). Μιας ταινίας όπου ο ρεαλισμός συνοδοιπορεί με τη μαγεία. Και τη φαντασία ταυτόχρονα. Μια φαντασία που οδηγεί σε έναν κόσμο παραισθήσεων μέχρι που αυτές οι παραισθήσεις να βρουν διέξοδο στην πραγματικότητα και να κλείσουν έτσι τον κύκλο της ανθρώπινης ζωής που περιέχει μέσα της αυτή την αιώνια διαπάλη. Της ανημπόριας του ανθρώπου να υποτάξει αυτό που γνωρίζει ότι δεν μπορεί, αλλά που παλεύει εναγωνίως να το νικήσει. Τον θάνατο. Το πιο δυνατό και ανίκητο όπλο της φύσης.
19ος αιώνας. Η Ισλανδία βρίσκεται υπό την κατοχή της Δανίας και οι αποικιοκράτες Δανοί προκειμένου να εδραιώσουν την κυριαρχία τους σε αυτό το νησί, στέλνουν έναν ιερέα να χτίσει μία εκκλησία σε ένα μακρινό χωριό, όπου οι κάτοικοι ζουν απομονωμένοι αντιμέτωποι με τα δεινά της φύσης. Μιας φύσης που διαθέτει μία ανυπέρβλητη ομορφιά, αλλά και μια ανελέητη ταυτόχρονα σκληρότητα που απαιτεί μεγάλο αγώνα από τον άνθρωπο για να την αντέξει. Να αντέξει αυτή την αμφισημία της ομορφιάς που συμπλέει με το απάνθρωπο στοιχείο που τη συνοδεύει.
Χωρίς να συνειδητοποιεί αρχικά ο ιερέας τι είναι αυτό που του ζητείται, να εμφυσήσει δηλαδή στους ανθρώπους του νησιού τον σπόρο της υποταγής, κάτι που βολεύει πολύ την εδραίωση της αποικιοκρατικής πολιτικής της Δανίας που χρησιμοποιεί φυσικά την εκκλησία προς επίτευξη του σκοπού της (και κάτι που ιστορικά το συναντάμε πολύ συχνά, χέρι-χέρι εκκλησία και κράτος έχουν διαπράξει τα μεγαλύτερα εγκλήματα αποικιοκρατικής πολιτικής) ξεκινά το οδοιπορικό ενός μεγάλου ταξιδιού που τον φέρνει αντιμέτωπο με τον ίδιο του τον εαυτό και τις ψευδαισθήσεις που ο ίδιος είχε καλλιεργήσει μέσω της πίστης προς τον Θεό. Μίας πίστης ξεκομμένης από τα ανθρώπινα, ξεκομμένης από την ζωή των ανθρώπων που η επιβίωσή τους είναι ένας διαρκής αγώνας και που δεν τους επιτρέπει τα περιθώρια της πνευματικής αναζήτησης. Ωστόσο όμως, η σκληρότητα των πράξεων στις οποίες προβαίνουν προκειμένου να επιβιώσουν, ανασύρει μέσα τους την ανάγκη εύρεσης μιας ισορροπίας που θα τους βοηθήσει να κατανοήσουν τα όρια της ανθρώπινης συμπεριφοράς και πότε αυτή γίνεται ανήθικη καταστρέφοντας τις ζωές των άλλων ανθρώπων. Όρια που είναι διακριτά στην παιδική σκέψη (εξαιρετική η σκηνή του μονόλογου της μικρής που απευθύνεται προς τον ιερέα) που χάνονται όμως στην πορεία όταν ο άνθρωπος μόνος του παλεύει με τα στοιχεία της φύσης, μιας φύσης που δεν χαρίζεται.
Ο ιερέας-ήρωάς μας, ταλαντεύεται ανάμεσα σε δύο κατευθύνσεις. Από τη μία η απεικόνιση στο νοησιαρχικό του σύμπαν των πνευματικών αληθειών που αναζητούν το αντίκρισμά τους στον πραγματικό κόσμο και από την άλλη η επιθυμία του να αποδοθεί ένα αντίγραφο του πραγματικού κόσμου. Για αυτό και καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού του αποθανατίζει φωτογραφικά τα τοπία και τους ανθρώπους που συναντά. Η λήψη των φωτογραφιών με τα μέσα της εποχής του 19ου αιώνα (εξαιρετική η απόδοση των μέσων λήψης φωτογραφίας-γυάλινες φωτογραφικές πλάκες, αυτοσχέδιοι φωτογραφικοί σκοτεινοί θάλαμοι εμφάνισης των φωτογραφιών, ασήκωτο φορτίο όλος ο εξοπλισμός- προγόνων των σημερινών ψηφιακών μέσων) υπερβαίνει τον φωτογραφικό ρεαλισμό που θέλει τον άνθρωπο που χειρίζεται την κάμερα να επεμβαίνει δευτερογενώς. Εδώ η επέμβαση είναι πρωτογενής, γιατί ο ιερέας ελκύεται από τη δύναμη της αντικειμενικότητας του αναπαριστώμενου όχι μόνο για να αποδώσει την πιστή εικόνα της πραγματικότητας, αλλά γιατί γοητεύεται από το πάγωμα του ωραίου. Είναι ίσως και το μοναδικό του όπλο απέναντι στη φθορά, απέναντι σε ό,τι πεθαίνει κάθε στιγμή που περνά.
Και είναι ίσως και η απάντηση που εμείς ως θεατές θα δίναμε στην ερώτηση του ντόπιου κατοίκου. Θεός είναι η ομορφιά γύρω μας που δεν την βλέπουμε στην καθημερινότητά μας, που την αγνοούμε, που δεν την "ακούμε". Προσπαθούμε να την μιμηθούμε καταφεύγοντας σε εξωτερικούς καλλωπισμούς, στημένους τις περισσότερες φορές, αναζητώντας μία αισθητική που απέχει από τη φυσική ομορφιά (ενδεικτική η σκηνή που ο ιερέας προσπαθεί να στήσει το κάδρο με τη μικρή πάνω στο άλογο χάνοντας την ομορφιά της φυσικότητάς της μέσα στο στυλιζάρισμα που επιχειρεί). Και είναι η ίδια η αντικειμενικότητα της ομορφιάς που μιμείται εμάς, "βγάζοντας μας τη γλώσσα της", καταδεικνύοντας έτσι την υποκρισία μας που ορμάται από τον εγκλεισμό μας στην όποια προσωπική ματαιοδοξία μας, και τιμωρώντας μας για αυτήν. Είναι ο Θεός τιμωρός μας.
Κινηματογραφικά κάδρα αξεπέραστης ομορφιάς που μόνο στη μεγάλη οθόνη μπορείς να απολαύσεις μέσα στη σιγαλιά και το απόκοσμο της σκοτεινής κινηματογραφικής αίθουσας (μην επιχειρήσετε πλατφόρμα, θα χάσετε τη μισή ομορφιά!). Ταινία για τους λάτρεις της φύσης, τους λάτρεις της φωτογραφίας και για όσους αναζητούν την κατανόηση του βαθύτερου που καθοδηγεί τις ζωές μας, ελέγξιμου και μη. Ο κινηματογράφος στα καλύτερά του, μας ξεδιπλώνει τον μικτό χαρακτήρα της τέχνης του, μιας μη καθαρολογικής τέχνης που συγχωνεύει στοιχεία πολλών τεχνών θεατρικότητα, φωτογραφία, μουσική, ζωγραφική παράγοντας ένα άρτιο αισθητικό αποτέλεσμα που αναδεικνύει στον μέγιστο βαθμό αυτό που βρίσκεται έξω από την εξωτερική επιφάνεια του κόσμου γύρω μας.
Η ταινία αναδείχτηκε καλύτερη ταινία στο φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν και απέσπασε το βραβείο καλύτερης ταινίας στο φεστιβάλ του Σικάγο. 
--------------------------------
Καλλίτσα Βλάχου
Μέλος της Κινηματογραφικής Λέσχης Πετρούπολης. Είναι εκπαιδευτικός. Τον ελεύθερο χρόνο της, διαβάζει, βλέπει ταινίες, και παρακολουθεί τα τεκταινόμενα που λαμβάνουν χώρα στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Τον υπόλοιπο ελάχιστο ελεύθερο χρόνο της, απλά προσπαθεί να διατηρεί την ψυχραιμία της...

Δείτε ακόμη:

Δευτέρα 13 Μαρτίου 2023

Τα πνεύματα του Ινισέριν του Μάρτιν ΜακΝτόνα | EDITORIAL


Το Ινίσεριν είναι ένα φανταστικό νησί της Ιρλανδίας στο οποίο λαμβάνει χώρα η σύγκρουση δύο ανδρών, του Κολμ και του Πάντρικ, κάπου στα 1923 στο παρασκήνιο του ιρλανδικού εμφυλίου πολέμου που μαίνονταν στην ενδοχώρα. Τα πραγματικά γυρίσματα της ταινίας έγιναν σε δύο από τα μεγαλύτερα νησιά της Ιρλανδίας ,το Ίνισμορ και το Ακίλ , εκεί όπου οι άνθρωποι, η φύση, τα ζώα (πόνυ, σκυλιά, βοοειδή) συνυπάρχουν αρμονικά, ο χρόνος κυλά με άλλους ρυθμούς σαν να έχει προσαρμοστεί στην ηρεμία που επιβάλλει η ομορφιά της φύσης και οι λιγοστοί κάτοικοι των νησιών αυτών.
Στον κλειστό μικρόκοσμο αυτών των ανθρώπων μας μεταφέρει ο Μάρτιν ΜακΝτόνα. Και δεν μας συστήνει μόνο τους δύο άντρες αλλά και τον κοινωνικό περίγυρο μέσα στον οποίο ζουν.
Ο Κόλμ και ο Πάντρικ είναι αυτό που θα λέγαμε κολλητοί φίλοι παρ όλη τη μεγάλη διαφορά ηλικίας τους. Ο πολύ πιο νέος Πάντρικ,όταν τελειώνει από τις αγροτικές του δουλειές περνά κάθε μεσημέρι από το σπίτι του φίλου του και πηγαίνουν στη μοναδική παμπ του νησιού για να τα πούνε και να τα πιούνε. Περνά ώρες στο σπίτι του φίλου του μιλώντας του για τις καθημερινές λεπτομέρειες της ζωής του στο νησί , μια ζωή που την αγαπά γιατί απλά είναι η ζωή του. Όλα κυλούν ήρεμα, τίποτα δεν φαίνεται να διαταράσσει τη ρουτίνα και την καθημερινότητα των ανθρώπων του νησιού καθώς και τη σχέση των δύο φίλων. Όμως στη μονοτονία του μονότονου και του αδιαφοροποίητου πολλές φορές συμβαίνει να χάσουμε την αίσθηση του μέτρου και να βουλιάξουμε στο άπειρο...
Για τον Πάντρικ η μετρημένη και επαναλαμβανόμενη καθημερινότητά του δείχνει να τον ικανοποιεί. Απολαμβάνει τη ζωή στη φύση, τις εργασίες του εκεί, αγαπά τα ζώα του ιδιαίτερα το μικρό του πόνυ που κρυφά από την αδελφή του -ζουν μαζί-το βάζει στο σπίτι του για να του κρατά συντροφιά. Για τον Κολμ τα πράγματα είναι διαφορετικά. Στη δύση της ζωής του νιώθει ότι η επαναλαμβανόμενη ρουτίνα τον βουλιάζει όλο και πιο βαθιά και νιώθει ξαφνικά ότι θέλει να δραπετεύσει από αυτό το βούλιαγμα. Φλερτάρει με τη μοναξιά του αναζητώντας να δώσει ένα νόημα στο πέρασμά του από τη ζωή, ένα νόημα που δυστυχώς δεν μπορεί να το βρει στη σχέση του με τον Πάντρικ. Έτσι η ταινία ξεκινά με την απόφαση του Κολμ να διακόψει οριστικά τις σχέσεις του με τον φίλο του.
Η απόρριψη, η φιλία, η αγάπη, ο κλειστός περίγυρος μιας κοινωνίας που όλα μαθαίνονται και όλα κρίνονται κάτω από τη συνεχή επίβλεψη της Παναγίας που το άγαλμά της δεσπόζει σε όλο το νησί, ανακύπτουν και ερμηνεύονται με διαφορετικό τρόπο από τον κάθε ήρωα.
Πόσο εύκολο είναι για τον καθένα μας να δεχτούμε την απόρριψη από ανθρώπους που εκτιμούσαμε και τους θεωρούσαμε φίλους μας; Για τον Πάντρικ, η απόρριψή του περνά από πολλές ψυχολογικές διακυμάνσεις. Νιώθει αρχικά ο ίδιος υπεύθυνος για τη ρήξη των σχέσεων με τον φίλο του, προσπαθεί να αλλάξει και να τον προσεγγίσει με έναν διαφορετικό τρόπο, δείχνει έτοιμος να ακολουθήσει ένα νέο πλαίσιο σχέσεων που να εντάσσεται και να προσαρμόζεται στην αλλαγή του χαρακτήρα που παρατηρεί στον παλιό του φίλο. Είναι όμως κάτι που υποκινείται από το πραγματικό ενδιαφέρον για τον φίλο του ή μέσα του κυριαρχεί ο φόβος του τέλους; Πόσο έτοιμος είναι να αποδεχτεί ότι όλα κάποτε τελειώνουν; Φιλία, σχέσεις, ζωές; Και από την άλλη ο Κολμ που αποφασίζει να αλλάξει, πόσο γνήσια είναι αυτή η αλλαγή που επιχειρεί; Είναι προϊόν ενσυνείδητης προσπάθειας για πραγματική αλλαγή ή υποκινείται από τον φόβο του θανάτου;
Παρακολουθώντας τη σχέση των δύο φίλων από τη μεριά του Πάντρικ, νιώθουμε το άδικο της απόρριψης. Ο Πάντρικ είναι αυτός που δίνει και επενδύει σε μία φιλία θεωρώντας δεδομένο ότι ο Κολμ έχει αποδεχτεί τα χαρακτηριστικά του, την καλοσύνη του, την αγνότητά του, την αφέλειά του και αντλεί από αυτά νοηματοδοτώντας τη ζωή του μέσα σε ένα κοινωνικό περιβάλλον που καθόλου δεδομένα δεν είναι. Όμως πόσο καλά γνωρίζει τον φίλο του τον Κολμ και τις πραγματικές ανάγκες αυτού; Και τελικά ενδιαφέρεται να τις γνωρίσει όταν ανακαλύπτει ότι δεν είναι αυτές που νόμιζε; Η μοναξιά που επιζητεί ο Κολμ είναι ο χώρος στον οποίο θεωρεί ότι μπορεί να παράγει κάτι το αυθεντικό και ιδιόρρυθμα ωραίο, κάτι που θα τον λυτρώσει από τη "φυλακή" της κλειστής κοινωνίας από την οποία θέλει να δραπετεύσει και ταυτόχρονα θα τον κάνει να δει με μία άλλη ματιά το αναπόφευκτο του τέλους που πλησιάζει. Γιατί αυτά να μην γίνονται αντιληπτά από τον φίλο του; Εγωισμός, καλοσύνη, αθωότητα, εκδίκηση. Μπορεί να συνυπάρξουν; Ή το ένα επικαλύπτει το άλλο μέχρι που το ένα να υποχωρήσει και να φέρει στην επιφάνεια το άλλο; Και πώς καταφέρνουμε να διατηρήσουμε την καλοσύνη μας και την αγνότητά μας όταν τα άλλα καραδοκούν; Πόσο γνώστες των πραγματικών αναγκών μας είμαστε; Και πόσο γνώστες των πραγματικών αναγκών των άλλων επιδιώκουμε να είμαστε όταν δεν τις αφήνουμε να εξωτερικευτούν και τις ανακόπτουμε προβάλλοντας τις δικές μας πάνω σε αυτές;
Διεισδύοντας στα ενδότερα των δύο φίλων, κάτι που η κινηματογραφική αφήγηση του Μάρτιν ΜακΝτόνα (γνωστός μας από την ταινία του "Οι Τρεις Πινακίδες έξω από το Εμπινγκ, στο Μιζούρι") μας επιτρέπει να κάνουμε, ανακαλύπτουμε τις τεράστιες διαστάσεις που έχουν λάβει οι κόσμοι των ανθρώπων αυτών μέσα στο κλειστό της κοινωνίας που ζουν. Μίας κοινωνίας που στην κορυφή της ιεραρχίας βρίσκονται ο αστυνόμος και ο ιερέας και που "δουλειά" τους είναι να διασπείρουν την ανάγκη της υποταγής . Της υποταγής σε οτιδήποτε αποτελεί κίνδυνο για τη διασάλευση της κοσμικής τάξης, μιας τάξης που καλύπτεται κάτω από το πέπλο της υποκρισίας που με τη σειρά της συνθλίβει την όποια προσπάθεια του ατόμου για ψυχική και πνευματική ανάταση.
Ως θεατές ανακαλύπτουμε σταδιακά το μάταιο και το τραγελαφικό της σύγκρουσης των δύο ηρώων που αδυνατούν να ξεφύγουν από τις μικρότητες που πλέον έχουν γίνει ένα με την ύπαρξή τους. Ένα πόλεμος που μαίνεται δίπλα τους δεν γίνεται καν αντιληπτός παρά μόνο μέσα από τους μακρινούς καπνούς και τους απόηχους των εκρήξεων. Σκοτώνονται ζωές δίπλα τους, όμως οι ήρωές μας και όλοι σχεδόν οι κάτοικοι του νησιού ελάχιστη σημασία αποδίδουν σε αυτό. Στον αντίποδα αποδίδουν τεράστια σημασία στη μικρή καθημερινότητά τους που κανέναν στον κόσμο δεν αφορά. Με τον τρόπο αυτό, χάνουν την ικανότητά τους να διεισδύσουν στον πυρήνα των ουσιαστικών σχέσεων, κάτι που θα βοηθούσε στην αυτονομία του καθενός και την απαλλαγή του από τους βαθύτερους υπαρξιακούς φόβους που πηγάζουν από τον θάνατο όχι μόνο τον φυσικό αλλά και τον ψυχικό. Και κάτι που στην ταινία μας, μόνο η αδελφή του Πάντρικ δείχνει να έχει αντιληφθεί.
Με μία άψογη κινηματογράφηση, άψογη σκιαγράφηση χαρακτήρων, άψογες ερμηνείες των ρόλων(οι Κόλιν Φάρελ και Μπρένταν Γκλίσον δίνουν ρεσιτάλ ερμηνείας καθώς και ο Μπάρι Κιόγκαν- όλο και πιο πολύ μας ξεδιπλώνει το ταλέντο του αυτός ο ηθοποιός, όπως επίσης και η εξαιρετική στον ρόλο της αδελφής, η Κέρι Κόντον) καλούμαστε όχι να κρίνουμε ούτε να πάρουμε το μέρος του ενός ή του άλλου φίλου, αλλά να κατανοήσουμε και να ανακαλύψουμε τα «φορτία» της ύπαρξης του καθενός, καθώς και την αδυναμία απαλλαγής από αυτά. Μία αδυναμία που προκύπτει από την μοναχικότητα που όταν περιορίζει την οπτική του ατόμου μέσα στα επιβαλλόμενα και καθιερωμένα της κάθε κοινωνίας, παύει να λειτουργεί ανατροφοδοτικά, αλλά παράγει το άσχημο, το παράλογο, το ανεπίτρεπτο...
Υποψήφια για 9 Όσκαρ η ταινία προβάλλεται στις μεγάλες οθόνες και νομίζω ότι ο χαρακτηρισμός της ως αριστούργημα δεν θα ήταν και τόσο υπερβολικός...
--------------------------------
Καλλίτσα Βλάχου
Μέλος της Κινηματογραφικής Λέσχης Πετρούπολης. Είναι εκπαιδευτικός. Τον ελεύθερο χρόνο της, διαβάζει, βλέπει ταινίες, και παρακολουθεί τα τεκταινόμενα που λαμβάνουν χώρα στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Τον υπόλοιπο ελάχιστο ελεύθερο χρόνο της, απλά προσπαθεί να διατηρεί την ψυχραιμία της...

Σάββατο 4 Φεβρουαρίου 2023

"The Whale" του Ντάρεν Αρονόφσκι | EDITORIAL

Αλήθειες που δεν ειπώθηκαν ποτέ. Έρωτας απαγορευμένος, καταστροφικός, αλλά αληθινός. Ενοχές που βρίσκουν τα καταφύγιά τους στον φαύλο κύκλο της εξάρτησης, όπου για λίγο ξαποσταίνουν για να ορμήξουν ξανά με ακόμη μεγαλύτερο μένος  χωρίς ίχνος συμπόνιας. Το θηρίο μέσα μας που αναζητά τρόπους διαφυγής  και που αρνούμαστε να το φέρουμε στο φως προσπαθώντας μια ζωή να το κρύψουμε αντιμετωπίζοντας το σαν εχθρό. Είναι όμως αυτός ο εχθρός; Ή είναι η υποκρισία μας που το τροφοδοτεί που το θρέφει και που το μετατρέπει σε άμυνα; Μία άμυνα  που μας προκαλεί όλο και πιο πολύ  να την εξολοθρεύσουμε; Μία μανία καταδιωκτική που συνοδεύεται από βίαια ξεσπάσματα, διάχυτη οργή, μίσος και προσβολές;
Το "κήτος" στο οποίο έχει μεταμορφώσει τον εαυτό του ο Τσάρλι, αρχίζει να  ξεδιπλώνεται, αρχίζει να αποδομείται σιγά σιγά και πλέον δεν βλέπουμε αυτό, αλλά όλα τα κρυμμένα της ζωής του που φοβόταν να αποκαλύψει. Ένας φόβος αυτοκαταστροφικός που τον κρατούσε απομονωμένο στα πάθη και τη μοναξιά του. Και καθώς εμείς αποκαλύπτουμε τη μεγάλη καρδιά που έχει βρει τον χώρο της στο τεράστιο αρρωστημένο σώμα του Τσάρλι, ταυτόχρονα  μας αποκαλύπτονται οι μεταμφιέσεις που ενδύονται τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν. Και πλέον δεν μας σοκάρει η σωματική κατάσταση του ήρωά μας, από κάποιο σημείο και ύστερα δεν την παρατηρούμε καν , αλλά μας σοκάρει  το κοινωνικοπολιτικό τέρας που υπάρχει στους κόλπους μιας δομημένης κοινωνίας που υποσκάπτει  την όποια έκφραση ελευθερίας, που διαπαιδαγωγεί με όρους συμμόρφωσης και όπου βρίσκουν γόνιμο έδαφος καλλιέργειας, η αδιαφορία, η  υποκρισία, η καταπίεση, η απόκρυψη,  ο εγωισμός, το ερμητικό κλείσιμο στους εαυτούς μας και που οι όποιες προσπάθειες αποδέσμευσης από όλα αυτά μοιάζουν σαν αντισυστημικές κραυγές που ταράζουν την κανονικότητα της υποκρισίας. Αυτές τις κραυγές ο Τσάρλι προσπαθεί να διασώσει και να τους δώσει τη μορφή λέξεων, προσπαθώντας να ανοίξει έναν δίαυλο επικοινωνίας που θα αποτελέσει και τη λύτρωση του καθενός. 
Ο υπέρβαρος καθηγητής δεν έχει καμία διάθεση να απαλλαγεί από το βάρος του και τις βουλιμικές του συνήθειες. Έχει επιλέξει να αποσυρθεί από τη ζωή καταδικάζοντας τον εαυτό να  ζει εγκλωβισμένος στα 300 κιλά, μη μπορώντας να αποδράσει από αυτά,  μη μπορώντας να σταματήσει τον κατήφορο της εξάρτησής του από το φαγητό,ίσως και γιατί δεν μπορεί να νοηματοδοτήσει την οποιαδήποτε απόπειρα απεξάρτησης  σε ένα προσωπικό επίπεδο, ίσως και γιατί έχει αποφασίσει να εγκαταλείψει τα εγκόσμια  τιμωρώντας τον ίδιο του τον εαυτό για την πορεία της ζωής του. Θα μπορούσε να είναι μία καταθλιπτική ταινία εάν παρακολουθούσαμε τον ήρωα, απλά να καταστρέφεται . Όμως δεν είναι αυτό. Βασισμένο στο θεατρικό έργο του Σάμιουελ Ντ. Χάντερ και διασκευασμένο σε κινηματογραφικό σενάριο από τον ίδιο τον συγγραφέα, ο Αρονόφσκι  αποδίδει με τον κινηματογραφικό του φακό τις διαστάσεις του θεατρικού δράματος προσεγγίζοντας στο μέγιστο την τραγική ουσία της ύπαρξης του ανθρώπου πίσω από τα 300 κιλά μέσα σε μία συμπαγή ενότητα δράσης, χώρου και χρόνου.
Ο Τσάρλι, ένας υπέρβαρος καθηγητής παραδίδει on line μαθήματα δημιουργικής γραφής στους φοιτητές ενός κολεγίου κρατώντας την κάμερά του κλειστή γιατί φοβάται να αποκαλύψει την αλήθεια της κατάστασής του στους φοιτητές, γιατί φοβάται αυτό που θα αντικρίσει στα βλέμματά τους όταν θα δουν την κατάστασή του. Αυτό που προσπαθεί να κάνει καθ’ όλη τη διάρκεια των μαθημάτων είναι να εκμαιεύσει αλήθειες από τους φοιτητές του.
Στον κόσμο του Τσάρλι, η δημιουργικότητα της γραφής , της σκέψης ορμάται από τις βασικές απλές αλήθειες που φοβόμαστε να αποδεχτούμε και φοβόμαστε να αποκαλύψουμε και στους άλλους. Η έννοια της αποδοχής φιλτράρεται μέσα από την αποδοχή του ίδιου μας του εαυτού. Πόσο αποφασισμένοι είμαστε να αποδεχτούμε τις δικές μας αλήθειες που δεν τολμάμε να αποκαλύψουμε και τις πνίγουμε πίσω από τις δικές μας εξαρτήσεις, πίσω από τις δικές μας βαυκαλιστικές συνήθειες; Και πόσο έτοιμοι είμαστε να αντικρίσουμε αυτές τις αλήθειες στις ζωές των άλλων δημιουργώντας εκείνες τις σχέσεις που θα λειτουργήσουν λυτρωτικά και απελευθερωτικά για όλους μας;
Μια κόρη, μια πρώην σύζυγος, ένας πρώην εραστής, μία φίλη και ένας ιεροκήρυκας  συναντιούνται στο σαλόνι του Τσάρλι, τον χώρο όπου το προσωπικό δράμα του καθενός ξεδιπλώνεται μέσα από τις συγκρούσεις που τις προκαλεί  συνειδητά πλέον ο Τσάρλι.  Και είναι ο ίδιος ο Τσάρλι ο από μηχανής θεός  του δράματος που δίνει τη λύση στην αποδραματοποίηση των μπλεγμένων ζωών όπου ο καθένας πλέον συνειδητοποιεί τον ρόλο, τις ευθύνες του και κυρίως τα εμπόδια που τον κρατούσαν  δέσμιο και που τον οδηγούσαν στην αναπαραγωγή μιας καταστροφής που συμπαρέσυρε όλους όσους βρισκόταν  στο πεδίο του. Μιας αθέατης καταστροφής που έχει το θάρρος να φωτίσει ο Τσάρλι, ανοίγοντας  δρόμους ,προοπτικές και βοηθώντας τους γύρω του  να κατανοήσουν ότι το αληθινό νοιάξιμο προς τον άλλον είναι ίσως η μόνη πυξίδα που οδηγεί στην ουσιαστική αυτοπραγμάτωσή μας , αυτή που μας δίνει τα φτερά για να μπορέσουμε να απεγκλωβιστούμε και να συνυπάρξουμε σε κόσμους που πλέον ορίζονται από την ουσιαστική και αυθεντική μας δημιουργικότητα. Μια δημιουργικότητα που διαχέεται, πυροδοτώντας και ανασύροντας ό,τι όμορφο και αληθινό υπάρχει στον πυρήνα της ατομικής ύπαρξης του καθενός μας.
Κι αν δεν κερδίσει το όσκαρ ο Μπρένταν Φρέιζερ, το έχει κερδίσει στη συνείδησή μας. Και είναι  ίσως το ωραιότερο βραβείο του κάθε ηθοποιού, του κάθε δημιουργού.  
--------------------------------
Καλλίτσα Βλάχου
Μέλος της Κινηματογραφικής Λέσχης Πετρούπολης. Είναι εκπαιδευτικός. Τον ελεύθερο χρόνο της, διαβάζει, βλέπει ταινίες, και παρακολουθεί τα τεκταινόμενα που λαμβάνουν χώρα στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Τον υπόλοιπο ελάχιστο ελεύθερο χρόνο της, απλά προσπαθεί να διατηρεί την ψυχραιμία της...

Δείτε ακόμη:

Σάββατο 12 Νοεμβρίου 2022

"Με αξιοπρέπεια" του Δημήτρη Κατσιμίρη


Λίγο πριν την εκπνοή του, το 63ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης μας χαρίζει την πολύ όμορφη ελληνική ταινία του Δημήτρη Κατσιμίρη "Με αξιοπρέπεια". 
Ένας 80χρονος ηλικιωμένος, μη μπορώντας πλέον να ζει μόνος του στο χωριό του  μένει στην πόλη μαζί με τον ένα του  γιο και τη νύφη του.  Με αφορμή την ημέρα των γενεθλίων του, ο γιος του καλεί τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του, την αδελφή του με τον σύζυγό της και τον μικρό του αδελφό  για να τους ανακοινώσει πως αυτός και η γυναίκα του αδυνατούν  πλέον να τον φροντίζουν. Θα πρέπει από κοινού τα αδέλφια να βρουν μία άλλη λύση.
Βασισμένη σε ένα δραματικό κείμενο με πρωταγωνιστές έξι πρόσωπα –τα τρία αδέλφια, δύο συζύγους  και τον εορτάζοντα παππού- που βρίσκονται στον περιορισμένο μικρό χώρο του σαλονιού ενός μικροαστικού σπιτιού, ο σκηνοθέτης διερευνά την ψυχολογία των ηρώων και τις μεταξύ τους σχέσεις. Τρία αποξενωμένα αδέλφια, που προσπαθούν να τηρήσουν το πρόσχημα της "καλής" σχέσης ανάμεσά τους μέσα από τις ψευτοευγένειες και τις ανούσιες συζητήσεις, σκιαγραφούνται  αναλυτικά και μας αποκαλύπτονται. Πόσο αυθεντικά είναι τα συναισθήματα τους; Μήπως εντάσσονται σε προκατασκευασμένους τρόπους δημιουργίας τους; Με ποιον τρόπο η κοινωνική θέση και η οικονομική άνεση, αλλά και τα αντίθετα αυτών υπαγορεύουν τους ηθικούς κώδικες του καθενός; 
Όταν η σύγκρουση συμφερόντων ρίχνει τις μάσκες, όταν τα προσωπεία πέφτουν, τότε οι ηθικοί κώδικες καταρρίπτονται και αυτοί. Η περίσσεια χρήματος δεν είναι ικανή να καλύψει τις πραγματικές ανάγκες ,αυτές που εκπληρώνονται μέσα από την ουσιαστική σχέση και μέσα από τη βαθιά επικοινωνία και αλληλεπίδραση των ανθρώπων. Ο μικροαστισμός που έχει εμποτίσει τις συνειδήσεις και έχει διαμορφώσει ωφελιμιστικές και ατομοκεντρικές στάσεις ζωής, δεν αφήνει περιθώρια εκδήλωσης υγιών συναισθημάτων, γιατί αυτά έχουν συνθλιβεί. Ίσως κάποια απομεινάρια αυτών να έρχονται στην επιφάνεια, απότοκα των παιδικών χρόνων, τότε που η αθωότητα επέτρεπε την ανάπτυξη και δημιουργία αληθινών σχέσεων.
Ο οριοθετημένος χώρος μέσα στον οποίο στήνει την ταινία του ο Δημήτρης Κατσιμίρης, ενσωματώνοντας σε αυτήν πολλές θεατρικές τεχνικές, κρατά εγκλωβισμένους τους ήρωές του, ανίκανους να αποδράσουν από αυτόν. Ανίκανους να παράσχουν βοήθεια στον αδύναμο πατέρα τους. Ανίκανους να εισέλθουν στον κόσμο του και να τον ομορφύνουν με την ουσιαστική τους παρουσία. Τους λείπει το ψυχικό σθένος, όχι πλέον της αποδοχής του γκρεμίσματος του αξιακού τους κόσμου, αλλά το σθένος της δημιουργίας ενός άλλου. 
Ο μόνος που δεν εγκλωβίζεται είναι ο πατέρας. Εκείνος που καθ' όλη τη διάρκεια της ταινίας παραμένει σιωπηλός παρατηρώντας τις συμπεριφορές των παιδιών του και διατηρώντας την καθαρότητα της συνείδησης και της σκέψης του. Και η καθαρότητα της σκέψης του τον κάνει να μην έχει αυταπάτες για την εξέλιξη και αλλαγή της συμπεριφοράς των παιδιών του απέναντί του, να μην ζητά εξηγήσεις για το ανάλγητο αυτής της συμπεριφοράς που ίσως και ακόμα και να την δικαιολογεί. Δεν εγκλωβίζεται και έτσι καταφέρνει  να σώσει αυτό που οι άλλοι δεν μπορούν. Την αξιοπρέπειά του! 
Εξαιρετικές οι ερμηνείες από τους Ηλέκτρα Γεννατά, Γιώργο Γερωνυμάκη, Γιάννη Κότσιφα, Μαρούσκα Παναγιωτοπούλου, Θανάση Χαλκιά, Χάρη Τσιτσάκη, Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη και Aγγελική Στεφανή. Το μόνο πλέον που μας απομένει είναι η διανομή της ταινίας στις κινηματογραφικές αίθουσες, για να την απολαύσουμε εκεί. Μία ταινία που μας αφορά όλους και που έχει πολλά να μας πει.

--------------------------------
Καλλίτσα Βλάχου
Μέλος της Κινηματογραφικής Λέσχης Πετρούπολης. Είναι εκπαιδευτικός. Τον ελεύθερο χρόνο της, διαβάζει, βλέπει ταινίες, και παρακολουθεί τα τεκταινόμενα που λαμβάνουν χώρα στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Τον υπόλοιπο ελάχιστο ελεύθερο χρόνο της, απλά προσπαθεί να διατηρεί την ψυχραιμία της...
Δείτε ακόμη:

Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου 2022

Μεγάλη Απόδραση - Ύμνος για την πραγματική ελευθερία του Ανθρώπου | EDITORIAL

Η παράγραφος 175 ήταν νόμος του Γερμανικού Ποινικού Κώδικα από το 1871 έως το 1994! Σύμφωνα με αυτόν τον νόμο οι ομοφυλοφιλικές πράξεις μεταξύ ανδρών συνιστούσαν έγκλημα. Ο νόμος τροποποιήθηκε πολλές φορές με αποκορύφωμα τους Ναζί που διεύρυναν τον νόμο το 1935 και μετέτρεψαν τις ποινές από φυλάκιση σε καταναγκαστικά έργα και θάνατο.
Μεταξύ 1933 και 1945, αφού αποκηρύχτηκαν ως «αντικοινωνικά παράσιτα» και ως «εχθροί του κράτους», περισσότεροι από 100.000 άνδρες συνελήφθησαν. Οι περισσότεροι από τους 50.000 άνδρες που καταδικάστηκαν από τα δικαστήρια εξέτισαν την ποινή τους σε κανονικές φυλακές, ενώ 5.000 έως 15.000 φυλακίστηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου πολλοί εξ αυτών δολοφονήθηκαν ή πέθαναν από την πείνα, τους ξυλοδαρμούς και την εξάντληση.
Οι έγκλειστοι ομοφυλόφιλοι είχαν ιδιαίτερα σκληρή μεταχείριση από το προσωπικό των στρατοπέδων. Η συμπεριφορά προς αυτούς με το ροζ τρίγωνο ήταν κτηνώδης, ενώ οι φύλακες ενθάρρυναν τέτοια συμπεριφορά προς τους "ροζ" και από άλλες κατηγορίες κρατουμένων. Τους κρατούσαν απομονωμένους γιατί θεωρούσαν ότι η ασθένεια της ομοφυλοφιλίας τους ήταν άκρως επικίνδυνη και μεταδοτική.Και βέβαια αμαύρωναν την Άρια φυλή. Έπρεπε λοιπόν ή να εξοντωθούν ή να αναμορφωθούν. Μέσα σε όλα τα βασανιστήριά τους, λοιπόν οι ομοφυλόφιλοι κρατούμενοι είχαν να αντιμετωπίσουν και το δυσβάσταχτο μαρτύριο της μοναξιάς τους και του βαθύτατου ρατσισμού. 
Μετά το 1945 λοιπόν και σε αυτές τις συνθήκες, συναντάμε τον Χανς ο οποίος αφού έχει εκτίσει μέρος της ποινής του στο στρατόπεδο συγκέντρωσης όταν έρχεται η πολυπόθητη απελευθέρωση , εκείνος όπως και όλοι οι ομοφυλόφιλοι που είχαν καταφέρει να μείνουν ζωντανοί περνώντας μέσα από την κόλαση των στρατοπέδων, δεν γιορτάζουν την απελευθέρωσή τους όπως όλος ο κόσμος, αλλά εξακολουθούν να εκτίουν την ποινή τους μεταφερόμενοι από τα στρατόπεδα στις φυλακές! Και η αναζήτηση της ελευθερίας του ξεκινά ή μάλλον συνεχίζεται. Γιατί ο Χανς δεν υποκύπτει εύκολα ούτε στους κατάπτυστους νόμους ούτε στη βάναυση συμπεριφορά των σωφρονιστικών υπάλληλων αλλά και των κρατουμένων. Υπομένει σιωπηλά όλα τα βασανιστήρια που δέχεται από τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους αλλά και από τους κρατούμενους , υπομένει τις ατελείωτες μέρες, νύχτες απομόνωσής του στα σκοτεινά κρύα κελιά, γυμνός με μόνη συντροφιά την ελάχιστης διάρκειας φλόγα ενός αναμμένου σπίρτου που είναι ικανή όμως μέσα από το λιγοστό φως της να τον κάνει να δει καθαρά το τι ακριβώς συμβαίνει στη ζωή του , με ποιο τρόπο προσπαθούν να τον τσακίσουν , να τον ισοπεδώσουν και κυρίως να δει αν μπορεί , αν αντέχει να ξεφύγει από αυτούς να αποδεσμευτεί, ζώντας ελεύθερος στον δικό του κόσμο που συμπεριλαμβάνει τις δικές του ανάγκες, τις δικές του προτεραιότητες, τους δικούς του ανθρώπους.
Και μέσα στην κόλαση των φυλακών που όχι μόνο του στερούν τα πάντα αλλά στοχεύουν και στην οριστική διάλυση της προσωπικότητάς του, ο Χανς ανακαλύπτει την πληρότητά του, καταφέρνοντας να υποκαταστήσει τις βασικές έννοιες που συνιστούν αυτή. Καταφέρνει να μετατρέψει σε υποκατάστατα την αξιοπρέπεια, την σωματική του ακεραιότητα που βρίσκεται σε έναν διαρκή κίνδυνο και κυρίως καταφέρνει να μετατρέψει σε υποκατάστατο την ανησυχία του για το τι θα συμβεί μετά. Στη θέση όλων αυτών υπάρχει η μοναδική έννοια και η σκέψη του να μην χάσει την ανθρώπινη επαφή.Μια επαφή που στον κόσμο των φυλακών υπάρχουν άλλοι κώδικες επικοινωνίας που μπορούν να την εξασφαλίσουν. 
Είναι οι σιωπές , είναι τα βλέμματα, είναι οι πράξεις που εκδηλώνονται την κατάλληλη στιγμή. Να μην χάσει την επικοινωνία του με τους ανθρώπους. Να μην αποκτηνωθεί. «Πες μου έναν άνθρωπο που να τον νοιάζει αν παίρνω ναρκωτικά» τον ρωτάει σε μία σκηνή της ταινίας ο Βίκτωρ. «Εγώ» του απαντά ο Χανς. Και είναι αυτό το «εγώ» που είναι απαλλαγμένο από όλα τα εγωκεντρικά στοιχεία που θα το καθιστούσαν απρόσιτο και θα συνέβαλλαν και αυτά στην αποκτήνωσή του. Είναι αυτό το «εγώ» της ύπαρξης που νοηματοδοτεί και δίνει το πραγματικό περιεχόμενο στις λέξεις αξιοπρέπεια, ακεραιότητα, ανθρωπιά. Αυτά που αναγκάζεται σε πολλές στιγμές της ζωής του ο Χανς να υποκαταστήσει, όχι ακριβώς για να τοποθετήσει στη θέση τους άλλα, αλλά για να ανακαλύψει ο ίδιος το πραγματικό τους νόημα την πραγματική τους αξία που έγκειται στην ουσιαστική τους συμβολή στη διατήρηση της πληρότητάς του. Μία πληρότητα που εμπεριέχει όλα τα παραπάνω αλλά με το νόημα που ο ίδιος τους αποδίδει. Προβαίνοντας σε πράξεις που μπορεί να θεωρούνται αναξιοπρεπείς, υπομένοντας ταπεινώσεις που θα μπορούσαν να τον διαλύσουν, αλλά που τίποτα από αυτά δεν αφήνει να του συμβούν γιατί μένει πιστός στις αλήθειες της ύπαρξής του και προχωρεί προσδιορίζοντας τα πάντα γύρω του, σύμφωνα με αυτές. 

Ο Χανς υπομένει τα πάντα γιατί η αναγκαιότητα του να υπάρξει ελεύθερος , να ερωτευτεί, να αγαπήσει , δεν σκοντάφτει στην αδυνατότητα που υποτίθεται ότι θα εξασφάλιζε ο εγκλεισμός του στις φυλακές . Δεν σκοντάφτει πάνω στη μανία των βασανιστών του να τον αναμορφώσουν να διώξουν από πάνω του την «αρρώστια» της ομοφυλοφιλίας. Καταφέρνει, και την αδυνατότητα τη μετατρέπει σε πηγή δύναμης από όπου αντλεί. Και όχι μόνο αντλεί αλλά αναθεωρεί, επαναπροσδιορίζει τις σχέσεις του, βελτιώνεται, ωριμάζει, γίνεται περισσότερο σκεφτικός, λιγότερο αυθόρμητος, ξέρει μέχρι πού μπορεί να προχωρήσει μία σχέση προκειμένου να τη διαφυλάξει και να την κάνει να είναι λειτουργική και αποτελεσματική. Να κρατάει μέσα της το βασικό της. Την ανθρωπιά της. Και μέσα σε όλη αυτή τη διαδρομή επιβίωσης αλλά και αυτοεπίγνωσης και αυτοπροσδιορισμού, πανταχού παρούσα η σχέση του Χανς με τον Βίκτορα, έναν ναρκομανή βαρυποινίτη ο οποίος αρχικά ούτε που θέλει να τον δει στα μάτια του, έχοντας εσωτερικεύσει και αυτός τον φόβο των άλλων και θεωρώντας τον μίασμα και άκρως επικίνδυνο , μία σχέση όμως που εξελίσσεται και αλλάζει εντελώς. Μία αλλαγή που την παρατηρούν οι άμεσα εμπλεκόμενοι, ο Χανς και ο Βίκτωρ και που εξαπατά αυτούς που θέλουν να τους βλέπουν πάντα ίδιους. «Ανώμαλο» τον έναν ,"σκουπίδι" , "τελειωμένο" τον άλλον, αλλά που καθόλου δεν τους επηρεάζει αυτό γιατί μέσα από την εξέλιξη της σχέσης τους έχουν μάθει και ξέρουν ο καθένας τι σημαίνει για τον άλλον αλλά και ποιος τελικά είναι ο καθένας τους. 
Μία σχέση που περνάει από τα χίλια κύματα για να εξελιχθεί σε μία βαθιά ουσιαστική φιλία. Γιατί για να μπορέσει το άτομο να κερδίσει την ελευθερία του να μπορεί να εκδηλώνει τις ανάγκες του απαλλαγμένο από τον φόβο που έχει εγκαθιδρυθεί με πολλούς τρόπους μέσα του, ένα πολύ βασικό βήμα προς την απόκτηση αυτής, είναι να καταφέρει να βρει τους ανθρώπους εκείνους ή τον άνθρωπο εκείνο που θα τον εμπιστευθεί και θα του δώσει να καταλάβει το πόσο μοναδικός είναι ο ένας για τον άλλον. Όχι πόσο χρήσιμος, αλλά πόσο μοναδικός! Εκεί στη βαθιά αγάπη βρίσκεται και ο πυρήνας της πραγματικής απελευθέρωσης. Της μεγάλης απόδρασης! 
Η αφήγηση του Σεμπάστιαν Μέιζε δεν είναι γραμμική. Ξεκινά από το 1968 , μας πηγαίνει στο 1945 από εκεί στο 1957 και καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας μας πηγαινοφέρνει ανάμεσα στις δεκαετίες ’50 και ’60 και ’70 αποδεσμεύοντας κατά κάποιο τρόπο την ταινία από τον χρόνο και δίνοντας έμφαση στη διαχρονικότητα ενός φαινομένου που έχει να κάνει με την αιώνια αναζήτηση της πραγματικής ελευθερίας του ατόμου, στο πέρασμα των χρόνων , των αιώνων σε κάθε εποχή σε κάθε ιστορική περίοδο. Αποσπώντας εξαιρετικές ερμηνείες από τους πρωταγωνιστές του , τον Φραντς Ρογκόφσκι- μια μεγάλη ανερχόμενη κινηματογραφική μορφή-και τον υπέροχο Γκέοργκ Φρίντριχ, με την εξαιρετική του κινηματογραφική του ματιά, ο Σεμπάστιαν Μέιζε μας καλεί να απολαύσουμε την επίσημη κινηματογραφική πρόταση της Αυστρίας για το Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας.
Ταινία - Ύμνος για την πραγματική ελευθερία του Ανθρώπου!

Δείτε το στο Cine "Πετρούπολις" >>

--------------------------------

Καλλίτσα Βλάχου
Μέλος της Κινηματογραφικής Λέσχης Πετρούπολης. Είναι εκπαιδευτικός. Τον ελεύθερο χρόνο της, διαβάζει, βλέπει ταινίες, και παρακολουθεί τα τεκταινόμενα που λαμβάνουν χώρα στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Τον υπόλοιπο ελάχιστο ελεύθερο χρόνο της, απλά προσπαθεί να διατηρεί την ψυχραιμία της…

Ετικέτες

Κινηματογραφική Λέσχη Πετρούπολης dimos petroupolis petroupoli.gov.gr pkdp.gr σινέ πετρούπολις Δήμος Πετρούπολης Θερινός Κινηματογράφος Πετρούπολης δημοτικός κινηματογράφος πετρούπολης Θερινό Σινεμά Πετρούπολης Πνευματικό Κέντρο Πετρούπολης πολιτιστικό κέντρο πετρούπολης πρόγραμμα 2017 Κινηματοθέατρο Πετρούπολις editorial άρθρα Ελεύθερη είσοδος παιδική ταινία πρόγραμμα 2018 όσκαρ πρόγραμμα 2019 ελληνική ταινία cinelesxi_petroupolis Petroupoli Πετρούπολη καλοκαίρι 2022 Ταινίες Ινστιτούτο Θερβάντες Σινεμά Πετρούπολη καλοκαίρι 2018 πρόγραμμα 2020 καλοκαίρι 2019 καλοκαίρι 2021 Ισπανική πρεσβεία καλοκαίρι 2020 καλοκαίρι 2023 κωμωδία Πρεσβεία Αργεντινής γαλλική ταινία Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ισπανική ταινία πρεσβεία βενεζουέλας Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών ιταλική ταινία χειμώνας 2019-2020 Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους Δράμας ιρανική πρεσβεία Πρεσβεία Νορβηγίας ιρανική ταινία Απρίλιος 2019 Ιούνιος 2023 πρόγραμμα 2021 Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Πρεσβεία Ουρουγουάης πρεσβεία Ισημερινού