1. Δεν Υπάρχει Κακό / There Is No Evil του Μοχάμαντ Ρασούλοφ

Δεν υπάρχει κακό μας λέει πίσω από τον εγκλεισμό του ο Ιρανός σκηνοθέτης, Ρασούλοφ. Υπάρχουν καλές και κακές επιλογές και κάθε επιλογή έχει και το τίμημά της, ένα τίμημα που μπορεί μην σε κάνει ευτυχισμένο αλλά σε κάνει ισορροπημένο γιατί ξέρεις ότι η ισορροπία και η αρμονία σε αυτή τη ζωή δεν έχουν σχέση με το πόσα κερδίζεις σε ατομικό επίπεδο αλλά με το πόσα μπορείς να κερδίσεις και πόσα μπορείς να διασώσεις σε ένα πανανθρώπινο επίπεδο που έχει να κάνει με τη διατήρηση των αξιών εκείνων που διατηρούν την μεγαλύτερη και σημαντικότερη όλων των εννοιών. Αυτή του Ανθρώπου.

2.The Father του Φλόριαν Ζέλερ

Στην αριστουργηματική ταινία του Φλόριαν Ζέλερ μεταφερθήκαμε στον κυκεώνα του μυαλού του «πατέρα» Άντονι Χόπκινς, υποκλινόμενοι στο μεγαλείο του τεράστιου αυτού ηθοποιού, διεισδύσαμε σιγά σιγά στον κόσμο των σκόρπιων αναμνήσεων του Άντονι στον κόσμο της άνοιας προσπαθώντας μαζί του να συναρμολογήσουμε τα σπασμένα πλέον κομμάτια της διαλυμένης του ζωής… Κι όταν διαπιστώσαμε το μάταιο πλέον της προσπάθειας τον αφήσαμε στη φροντίδα της γυναίκας-φροντιστή που στο πρόσωπό της συνάντησε τη γαλήνη και την ηρεμία της μητρικής στοργής ενώ εμείς συναντήσαμε τους δικούς μας μικρούς μπαμπάδες που κάποτε αναζήτησαν τη δική μας αγκαλιά, τη δική μας ζεστασιά για να βρουν τη δική τους γαλήνη.

3. Another Round / Άσπρος Πάτος του Thomas Vinterberg 

Τέσσερις φίλοι καθηγητές μέσης εκπαίδευσης, επιχειρώντας να δώσουν λίγο παραπάνω ενδιαφέρον στην αδιάφορη και άχρωμη ζωή τους, καταναλώνουν σταδιακά μεγάλες ποσότητες αλκοόλ ,φτάνοντας τελικά στον πάτο που σε φέρνει η κατάχρηση και ανακαλύπτοντας αυτό που τελικά επεδίωκαν. Να βρεθούν μέσα σε ένα ηδονικό κενό χωρίς λύπη, χωρίς χτες, χωρίς σήμερα, χωρίς αύριο. Αυτό το ηδονικό κενό μέσα στο οποίο η παραλυτική τους απάθεια, τους κάνει να μην νιώθουν την αβυσσαλέα απόγνωση που τους δημιουργούσε η πραγματική τους ζωή. Και η απόδραση πλέον από το βάθος του κενού, είναι ένα ζητούμενο σε αυτή την ταινία. Στροβιλιζόμαστε στον μεθυσμένο χορό του Μαντς Μίκελσεν στο φινάλε της ταινίας, αναζητώντας μαζί του τη νηφαλιότητα που αφήσαμε να χαθεί από τη ζωή μας… 

4. Promising Young Woman της Έμεραλντ Φένελ

Παρακολουθούμε με αγωνία τη διαδρομή της «Υποσχόμενης νέας γυναίκας» και μαζί της ξεσκεπάζουμε την παθογένεια μιας κοινωνίας που με την βαθιά υποκρισία της υποθάλπει την έμφυλη βία. Η ηρωίδα μας, η Κάσι (πολύ καλή η ερμηνεία της Κάρεϊ Μάλιγκαν) δεν παρουσιάζει απλά το πρόβλημα αλλά προχωρά και πέρα από αυτό. Προχωρά πέρα από το «Me Too» με έντονη διάθεση να καταγγείλει αλλά και να αναδείξει τα αίτια που το προκαλούν. 

5. Digger του Τζώρτζη Γρηγοράκη 

Ένα σύγχρονο γουέστερν, όπου οι δύο άνδρες, πατέρας και γιος, συγκρούονται μετωπικά, με τη φύση ως τον μόνο παρατηρητή των δύο αντιδιαμετρικά αντίθετων κόσμων που εκπροσωπεί καθένας από τους δύο ήρωές μας. Τα μαγευτικά και άγρια τοπία του όρους Χολομώντα στη Χαλκιδική, η καταπληκτική φωτογραφία του Γιώργου Καρβέλα και φυσικά οι υπέροχες ερμηνείες του Βαγγέλη Μουρίκη και του Αργύρη Πανταζάρα έρχονται να προσθέσουν στην πολύ όμορφη αυτή ταινία. 

6. Ένας Γιος/A son/ Un fils του Μεχντί Μ. Μπαρσαουί

Τυνησία 2011, μια οικογένεια δίνει μάχη για να σώσει το παιδί της, το οποίο τραυματίζεται συμπτωματικά κατά τη διάρκεια ένοπλης επίθεσης, εναντίον στρατιωτικού οχήματος στα νότια της Τυνησίας. Ένας πολύ σοβαρός τραυματισμός που θα φέρει στην επιφάνεια σκοτεινά οικογενειακά μυστικά που υπήρχαν κάτω από το πέπλο μιας φαινομενικά ευτυχισμένης οικογενειακής ζωής. Οι ήρωές μας βιώνουν το προσωπικό τους δράμα μέσα σε μία χώρα όπου τα ήθη και οι πολύ αυστηρές παραδόσεις, καθώς και πόλεμος και το χάος στα σύνορα με τη γειτονική Λιβύη, τους φέρνουν αντιμέτωπους με την ωμή πραγματικότητα, αυτή που κάτω από το πέπλο της υψηλής κοινωνικοοικονομικής κατάστασης που κατείχαν αρνούνταν να δουν. 

7. Χαρακτηριστικά Γνωρίσματα/ Sin Senas Particulares/ Identifying Feature της Φερνάντα Βαλαντές

Δύο άνθρωποι μόνοι περιπλανιούνται σε μια νεκρή ζώνη στη συνοριακή γραμμή που χωρίζει το Μεξικό από τις ΗΠΑ. Η Μαγκνταλένα και ο Μιγκέλ αναζητούν στην στέπα του Γκουαναχουάτο. Οι διαδρομές τους αντίθετες καθώς και οι αναζητήσεις τους. Οι μοναχικοί όμως ταξιδιώτες συναντιούνται… Δύο άνθρωποι χωρίς έγγραφα χωρίς κάτι που να πιστοποιεί την ηλικία τους, την κοινωνική τους θέση, χωρίς κάτι που να τους τοποθετεί σε μία αξιοπρόσεχτη θέση, σε έναν κόσμο που τείνει να εξομοιώσει τους ανθρώπους ,που αγνοεί το βασικό τους δικαίωμα στη διαφορά , η Μαγκνταλένα και ο Μιγκέλ , ορθώνουν το ανάστημά τους, διαπιστώνοντας ταυτόχρονα πόσο κοινά είναι τα αδιέξοδα των ανθρώπων που παλεύουν να διατηρήσουν τα «Χαρακτηριστικά τους γνωρίσματα» αντιστεκόμενοι στην ισοπέδωση αυτών.

Μία συγκλονιστική ταινία με ένα ακόμη συγκλονιστικότερο φινάλε! 

8. Nomadland (2020) της Κλόε Ζάο

"Είδα πολλά…Μια οικογένεια ελαφιών σε ποταμό στο Αϊντάχο, έναν αργυροπελεκάνο να πέφτει σχεδόν πάνω μου στο Κολοράντο , έναν βράχο με χιλιάδες χελιδονοφωλιές πάνω του και τα χελιδόνια να πετούν γύρω του και να καθρεφτίζονται στο νερό και εγώ να φαίνομαι σαν να πετώ μαζί τους. Ήταν εκπληκτικό! Η ζωή μου ήταν πλήρης. Αν πέθαινα εκείνη τη στιγμή δεν θα με ένοιαζε..."

Σε αυτά τα λόγια μιας μελλοθάνατης ηρωίδας του έργου καλούμαστε να αναζητήσουμε τον πυρήνα της εσωτερικής διαδρομής των ηρώων της ταινίας «Nomadland» σε ένα ταξίδι επιβίωσης. Ακολουθούμε τη Φράνσις Μακ Ντόρμαντ στις δικές της μοναχικές διαδρομές μέσα στον κόσμο των σύγχρονων νομάδων της Αμερικής αναζητώντας την προσωπική της λύτρωση από την δική της απώλεια αλλά και την απώλεια ενός κόσμου που κατακερματίζεται, που ψάχνει τρόπους να αντέξει την καθημερινή απαξίωση της ανθρώπινης ζωής από ένα παγκόσμιο σύστημα που συνθλίβει.

9. Γλυκέ μου Ματαδόρ /Tengo miedo torero του Ροντρίγκο Σεπούλβεδα

Πίσω από κάθε άντρα, κάθε γυναίκα, κάθε ΛΟΑΤΚΙ υπάρχει ο άνθρωπος που τολμά και ο άνθρωπος που δεν τολμά. Υπάρχει ο άνθρωπος που αναλαμβάνει το ρίσκο της δοτικότητας, της προσφοράς και της θυσίας και αυτός που δεν μπορεί να σηκώσει όλο αυτό το φορτίο. Και στο «Γλυκέ μου Ματαντόρ» η κεντρική ηρωίδα-αξιομνημόνευτη η ερμηνεία του Alfredo Castro- η γερασμένη τρανς που δεν μας λέει το όνομά της αλλά θα ήθελε να την αποκαλούν βασίλισσα , γίνεται η «βασίλισσα» της δικής μας καρδιάς παραχωρώντας της τη θέση που δικαιωματικά της αξίζει και που ο κόσμος γύρω της την αρνείται.

10. Μετά την Αγάπη/After Love του Αλίμ Καν

Ένας κόσμος που χτίστηκε πάνω στην αγάπη καταρρέει. Το «μετά» της αγάπης καλείται η Μέρι -εξαιρετική η Τζοάνα Σκάνλαν - να καλύψει; Να συμπληρώσει; Να αντικαταστήσει; Ή απλά να αναζητήσει και στην πορεία, η ίδια η πορεία αναζήτησης να της υποδείξει τη διαχείριση του πώς είναι να ζεις μετά την αγάπη; Καθηλωμένοι, παρακολουθούμε την εσωτερική διαδρομή της Μέρι που βιώνει βουβά με απόλυτη ψυχραιμία και εσωτερική αξιοπρέπεια όλο της το δράμα. 

11.Ο ήσυχος άνθρωπος του Τάσου Γερακίνη

Προβλήθηκε πέρυσι στο 61ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, την είδαμε λίγο πριν την εκπνοή του 2021 στο σινεμά και αποτελεί το κινηματογραφικό ντεμπούτο ενός πολλά υποσχόμενου, κατά τη γνώμη μου, σκηνοθέτη του Τάσου Γερακίνη. Παρουσιάζει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον ο τρόπος με τον οποίο οι ήρωες προκειμένου να ξεφύγουν από τη μια μορφή καταπίεσης, πολύ εύκολα υποκύπτουν σε μια άλλη, αναπαράγοντας τον φαύλο κύκλο της στέρησης της ελευθερίας τους. Αποδίδεται με πολύ ωραίο ο τρόπο η δημιουργία σχέσεων εξάρτησης που παραχαράζουν την ταυτότητα του κάθε ατόμου και που έγκειται πλέον στο θάρρος του καθενός να αντικρίσει κατάματα την αλήθεια του.

12.«Καινούριος Ουρανός» ντοκιμαντέρ του Γ. Ξύδα και του Τ. Κωνσταντόπουλου

Ένα εξαιρετικό ντοκιμαντέρ για τις γυναίκες «που είχαν του αετού το πέταγμα και του ελαφιού το σάλτο». Για τις ατρόμητες γυναίκες του Δημοκρατικού Στρατού που έχουν κερδίσει την αιώνια ευγνωμοσύνη μας και ο ταξικός τους αγώνας πάντα διαχρονικός, σηματοδοτεί και δίνει το κουράγιο στις νέες γενιές να συνεχίσουν…

13. 200 Mέτρα/ 200 meters του Αμίν Ναϊφέ

Η ταινία του Αμίν Ναϊφέ είναι μια βαθιά ανθρώπινη ταινία όπου απεικονίζεται με εξαιρετικό τρόπο ο αποκλεισμός των Παλαιστινίων στη Δυτική όχθη ενός λαού που χρόνια τώρα προσπαθεί να επιβιώσει μέσα στη συλλογική τρέλα που τον κυκλώνει από παντού. 

14. Η εξουσία του σκύλου/The Power of the dog της Τζέιν Κάμπιον

Φιλ, Τζορτζ, Πίτερ, Ρόουζ τέσσερις εντελώς διαφορετικοί χαρακτήρες συνθέτουν μια ιδιόμορφη οικογένεια που πολλές της παθογένειες συναντάμε στις σύγχρονες οικογένειες . Μιας οικογένειας που το κάθε μέλος της με τον δικό του τρόπο προσπαθεί να ξεπεράσει τα εμπόδια που ο καθένας θεωρεί ότι μπαίνουν στον δρόμο τον δικό του αλλά και των αγαπημένων του. Με τη διαφορά ότι του τι ο καθένας θεωρεί εμπόδιο στην πορεία της ζωής του, εξαρτάται άμεσα από το πόσο αφέθηκε να αγαπηθεί ή κατά πόσο τελικά αγαπήθηκε πραγματικά. Τα παιχνίδια εξουσίας που στήνονται από τον κάθε χαρακτήρα έχουν να κάνουν κυρίως με την απεγνωσμένη προσπάθεια του κάθε ήρωα να εξουσιάσει τον ίδιο του τον εαυτό, να αποδεχτεί τις αδυναμίες του ή καλύτερα να πάψει να τις βλέπει υπό το πρίσμα της οπτικής των άλλων. Σε αυτά τα σημεία είναι που κερδίζεται ή χάνεται το παιχνίδι.

15.Παράλληλες μητέρες/ Madres Paralelas του Πέδρο Αλμοδόβαρ

Η μητρότητα και η ιστορική μνήμη απασχολούν έντονα τον Iσπανό σκηνοθέτη που εξακολουθεί προσωπικά να με μαγεύει με την αισθητική του την αγάπη του για τη ζωή την αισιόδοξη ματιά του που προκύπτει από την συνεχόμενη αναζήτησή του να αποκαλύψει όχι μόνο τις αδυναμίες και τις ελλείψεις των ηρώων του, αλλά τον τρόπο που αυτές μετασχηματίζονται σε αγάπη για τη ζωή. Τον τρόπο επίσης, με τον οποίο οι ήρωές του συμφιλιώνονται με την ύπαρξή τους αναπληρώνοντας τα κενά τους, εντοπίζοντας αυτό που πραγματικά τους λείπει, τοποθετημένοι πάντα σε ένα ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο που τους επηρεάζει ακόμα και αν δεν το συνειδητοποιούν και που ποτέ δεν αφήνει τον σκηνοθέτη να αδιαφορεί για αυτό αλλά πάντα φροντίζει να το εντάσσει στις ταινίες του.

-------------------------------

Καλλίτσα Βλάχου

Μέλος της Κινηματογραφικής Λέσχης Πετρούπολης. Είναι εκπαιδευτικός. Τον ελεύθερο χρόνο της, διαβάζει, βλέπει ταινίες, και παρακολουθεί τα τεκταινόμενα που λαμβάνουν χώρα στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Τον υπόλοιπο ελάχιστο ελεύθερο χρόνο της, απλά προσπαθεί να διατηρεί την ψυχραιμία της…

Δείτε ακόμη:

• Τι είδαμε στο 62ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης | EDITORIAL
• The Father | EDITORIAL
• Another Round | EDITORIAL
• Ο Νεαρός Αχμέτ | EDITORIAL
• "Ένα ταξίδι επιβίωσης. Ένα ταξίδι προς την ελευθερία." - Nomadland | EDITORIAL
• Οι ταινίες μου: Requiem for a Dream | EDITORIAL
• Οι ταινίες μου: Bram Stoker’s Dracula | EDITORIAL
• Το παράσιτο και ο ξενιστής
• "I used to think that my life was a tragedy, but now I realize, it’s a comedy" - Joker 
• Πόνος και δόξα... Μια ταινία αυστηρά κατάλληλη για ενήλικες
• Η Μπαλάντα της τρύπιας καρδιάς του Γιάννη Οικονομίδη

Μόνο που ο Τζόνι δεν έχει αποδεχτεί τον κόσμο αυτόν δεν έχει αποδεχτεί την περιθωριοποίηση που υπάρχει και επιβάλλεται από τις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες, αλλά παρατηρεί αυτόν τον κόσμο μέσα από μια οξυδερκή ματιά διαποτισμένη από τα χαρακτηριστικά αυτής της ηλικίας. Αθωότητα, κυρίαρχη αίσθηση του δικαίου, όραμα και ελπίδα για καλύτερη ζωή, πρώιμα εφηβικά ερωτικά σκιρτήματα αναζήτησης της θέσης και της ταυτότητας του, έντονες ψυχολογικές μεταπτώσεις που συνοδεύουν τη ματαιότητα και την απόρριψη των "θέλω του". 

Και μέσα σε αυτόν τον κόσμο της αναζήτησής του η παρουσία ενός νέου δασκάλου στο σχολείο του Τζόνι έρχεται να φωτίσει, να προσθέσει στον κόσμο του Τζόνι ανοίγοντας του άλλους ορίζοντες άλλες προοπτικές. Και ενώ ο Τζόνι κάνει από τη μεριά του τεράστιες προσπάθειες προσέγγισης του δασκάλου του που θαυμάζει και που θεωρεί σανίδα σωτηρίας του από τον περιθωριοποιημένο κόσμο που του έχουν επιβάλλει να ζει, ο δάσκαλος σε όλο αυτό αποδεικνύεται "λίγος". "Λίγος" γιατί δεν έχει συνειδητοποιήσει και ο ίδιος ότι έχει αποδεχτεί τα όρια αυτά. Όρια που τον αποστασιοποιούν από τα πραγματικά προβλήματα των παιδιών που ζουν στις κακόφημες περιοχές. Γιατί μέσα και σε αυτές τις γειτονιές υπάρχουν οι διαχωριστικές γραμμές. Μέσα στην ίδια γειτονιά υπάρχουν οι φτωχές εργατικές πολυκατοικίες που ζει ο Τζόνι και ταυτόχρονα υπάρχουν τα πλούσια προάστια όπου ζει ο διορισμένος δάσκαλος. Ο οποίος εικάζει για τον εαυτό του ότι έχει έρθει σε ένα υποβαθμισμένο σχολείο για να προσφέρει βοήθεια στους φτωχούς και παραμελημένους από το κράτος και τις οικογένειές τους μαθητές. Σε ένα σχολείο που βρίσκεται στον τροχό της κατηγοριοποίησης αφού θεωρείται κακόφημο και κατώτερο των άλλων σχολείων της πόλης και αφού δεν δίνει προοπτικές ανέλιξης των μαθητών που φοιτούν σε αυτό με δεδομένο ότι δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τους μαθητές των άλλων «καλών» σχολείων μεταθέτοντας το βάρος της ευθύνης όχι στο σύστημα αλλά στην ατομική ευθύνη του κάθε μαθητή που πρέπει να κυνηγήσει την υποτροφία για να ξεφύγει. Και μέσα σε όλο αυτό ο δάσκαλος που αρνείται να παραβιάσει τα όρια που του θέτει το σύστημα καλλιεργώντας για τον εαυτό του την ψευδαίσθηση ότι κάνει ό,τι μπορεί, ο δάσκαλός που δεν μπαίνει στον κόσμο του μαθητή του αρνούμενος να καταλάβει το τι σημαίνει παιδαγωγικός έρωτας, αρνούμενος να αφήσει το συναίσθημά του να ακουμπήσει πάνω στο δεκάχρονο παιδί που τόσο το έχει ανάγκη γιατί φοβάται μήπως κατηγορηθεί ότι ξεπερνάει τα όρια εκείνα που θέλουν αποστασιοποιημένο τον δάσκαλο από τον μαθητή, αρνούμενος να υποδείξει τις σωστές κατευθύνσεις στον Τζόνι που σε ένα παραλήρημα του παιδικού του μυαλού προβαίνει σε απονενοημένες κινήσεις. Πουθενά δεν βρίσκεται ο δάσκαλος μέσα στον κόσμο του Τζόνι του μαθητή που τόσο θαυμάζει τον δάσκαλό του. 

Και όμως προς τα έξω αλλά και προς τον ίδιο του τον εαυτό ο δάσκαλος αυτός, καλλιεργεί την εικόνα, ότι είναι εκεί για να βοηθήσει τους αδύναμους και κατατρεγμένους μαθητές αυτού του συστήματος. Αποδεικνύεται όμως ότι δεν έχει καμία διάθεση να αλλάξει αυτό το σύστημα. Και αυτό το αντιλαμβάνεται ο Τζόνι. Αντιλαμβάνεται πολύ καλά ότι όταν θες πραγματικά να αλλάξεις ένα σύστημα δεν κάθεσαι με σταυρωμένα τα χέρια αλλά πρώτα και κύρια αποφασίζεις να σπάσεις τα όρια. Τα ορατά και τα αόρατα. 

Μία ταινία που προχωράει πολύ πέρα από το "φαίνεσθαι" πολύ πιο βαθιά από την εξιδανίκευση των δασκάλων και μαθητών μη έχοντας στόχο την επίρριψη ευθυνών αλλά την ουσιαστική αναζήτηση αιτίων που χρόνια τώρα οδηγούν στη δημιουργία διαχωριστικών γραμμών που αυξάνονται και πληθύνονται. 

Μία ταινία που δικαίως κατά τη γνώμη μου απέσπασε το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας - Χρυσός Αλέξανδρος "Θόδωρος Αγγελόπουλος" στο 62ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, όχι τόσο για το βραβείο αλλά για την ανάδειξή της μέσα από αυτό το βραβείο. 

Και για την ανάδειξη ενός μηνύματος που δεν χαϊδεύει καθόλου αυτιά. Για την ανάδειξη μιας προσπάθειας να σου πει όχι το βολικό ότι για όλα φταίει ο καπιταλισμός, αλλά ότι για όλα φταίει αυτό που και εμείς οι ίδιοι αρνούμαστε σθεναρά να δούμε: Φταίει ο ύπουλος τρόπος με τον οποίο ο καπιταλισμός επηρεάζει τις συνειδήσεις μας παρέχοντάς μας την ψευδαίσθηση ότι κάνουμε ό,τι μπορούμε για να αποτρέψουμε την καταστροφική του λαίλαπα.

-------------------------------

Καλλίτσα Βλάχου

Μέλος της Κινηματογραφικής Λέσχης Πετρούπολης. Είναι εκπαιδευτικός. Τον ελεύθερο χρόνο της, διαβάζει, βλέπει ταινίες, και παρακολουθεί τα τεκταινόμενα που λαμβάνουν χώρα στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Τον υπόλοιπο ελάχιστο ελεύθερο χρόνο της, απλά προσπαθεί να διατηρεί την ψυχραιμία της…

Δείτε ακόμη:

• Τι είδαμε στο 62ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης | EDITORIAL
• The Father | EDITORIAL
• Another Round | EDITORIAL
• Ο Νεαρός Αχμέτ | EDITORIAL
• "Ένα ταξίδι επιβίωσης. Ένα ταξίδι προς την ελευθερία." - Nomadland | EDITORIAL
• Οι ταινίες μου: Requiem for a Dream | EDITORIAL
• Οι ταινίες μου: Bram Stoker’s Dracula | EDITORIAL
• Το παράσιτο και ο ξενιστής
• "I used to think that my life was a tragedy, but now I realize, it’s a comedy" - Joker 
• Πόνος και δόξα... Μια ταινία αυστηρά κατάλληλη για ενήλικες
• Η Μπαλάντα της τρύπιας καρδιάς του Γιάννη Οικονομίδη